Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Ndoshta askush s’e di çfarë do të thotë të lindësh dhe, para se të hapësh mirë sytë, dikush të ketë vulosur fatin. Por vetë unë e di.
Kur isha veç 3 javësh e gjysmë, aq e vogël sa nuk kisha mësuar ende t’i mbaja sytë hapur ndaj dritës, dikush vendosi se unë isha gati… për fejesë.
Në djep, mes aromës së qumështit dhe këngëve të nënës, më lanë një premtim që s’e dhashë kurrë.
Koha kaloi. Fëmijëria ime nuk erdhi me këngë, por me heshtje. Nuk erdhi me përralla, por me fjalë që nuk i kuptoja.
Kur mbusha 8 vjeç, ende me flokët e lidhur keq nga loja, me duar që mbanin kukulla prej lecke, më sollën një unazë.
Unë s’dija as ç ‘ishte “e fejuar”. S’dija çfarë ishte unaza. E mora si një lodër të çuditshme. Dola jashtë, e vendosa mbi një gur dhe, duke qeshur, e copëtova. Sepse s’dija se po copëtoja veten time… fëmijërinë time… të ardhmen time.
Ndërsa fëmijët e tjerë mbanin çanta e libra në dorë, mua më mësonin si duhej të bëja pajën.
“Turp të shkosh në shkollë”, më thoshin. “Je e fejuar, s’je fëmijë më.”
Dhe unë… mbaja lotin brenda, sepse as lotët nuk më dukeshin të miat.
Vitet rrodhën. Dhe një ditë, më vunë përballë burrit me të cilin isha fejuar në djep. Një njeri që nuk e kisha parë kurrë, që nuk e njihja, ashtu si ai nuk njihte mua.
Ai ishte 13 vjet më i madh se unë. Unë isha ende fëmijë, por askush s’e pyeti për fëmijërinë time, nëse isha gati vetëm të luaja me lodra e të mësoja shkollë.
Ditën e dasmës… nuk qaja dot. As nuk qesha.
Rrija si gur, duke ecur drejt një jete që më priste pa emrin tim. Si një hije që lëvizte, por nuk jetonte.
Diku në zemër, si një fije e hollë drite, unë bërtisja:
Ku është fëmijëria ime? Kush ma mori? Kush ma dha këtë unazë që s’e kërkova?
Edhe sot, kur prek gishtin ku dikur më futën unazën, ndiej jo ar, por dhimbje. Dhimbjen e asaj fëmije që luante me kukulla prej lecke dhe u detyrua të bëhej nuse.
Dhimbjen e asaj vajze që s’e njihte bashkëshortin, sepse as veten s’e njihte më!
Koha ecën… edhe kur shpirti ngec.
Unë u bëra nënë. Zoti ma dhuroi dy engjëj, një djalë dhe një vajzë. Si dy rreze që më thyen terrin, si dy duar të vogla që më mbanin gjallë kur unë s’kisha më fuqi të vetja.
Por edhe pse i linda, edhe pse i rrita me frymën e shpirtit… kurrë nuk i vura në prehër siç duhet. Jo se nuk doja… por duhesha të punoja fort, sepse jeta më kishte thyer aq shumë, sa edhe zemra më rrinte e dridhur, sikur mos të ishte e imja.
Burri im… njeriu që mu dha me detyrim… kurrë s’e dinte si të vinte kokën e fëmijëve në gjoksin e tij. Kurrë nuk kuptoi si ngroh një zemër, si ledhaton një shpirt i vogël. Ai ishte trup në shtëpi, por mungesë në çdo ditë të jetës sime.
Jeta na përplasi degë më degë. Nganjëherë ndihesha si gjethe e thatë, që fryn era sa herë t’i dojë. Asnjëherë rrënjë.
Asnjëherë strehë.
Por unë… nuk u lodha.
S’u dorëzova kurrë. U kapa pas jetës me thonjtë e shpirtit, me gjakun që më rrihte në duar, me dashurinë që veç një nënë di ta mbajë brenda vetes edhe kur bota e harron.
Çdo natë qaja në heshtje që të mos zgjoja fëmijët.
Çdo mëngjes fshija lotët para se të hapej dera.
Dhe çdo ditë flisja me zemrën, i thosha: mbaje veten. Sepse për ty s’ka kush qan… por për ta ka.
Unë jetova mes dhimbjes… por jo mes dorëzimit.
U rrita vetë.
U rrita bashkë me fëmijët.
Dhe më në fund, mësova një të vërtetë të madhe:
Edhe kur bota të hedh në pluhur, mora forcë dhe i ngrita krahët nga dheu. 🇦🇱
Shkodër, Mrike Thamza
10.12.2025
Ky shkrim është jetëshkrimi i Behide Hasanajt, i sjellë në formë të shkruar dhe i përpunuar letrarisht nga gazetarja e njohur shkodrane, Mrike Thamza
