MIKIS THEODORAKIS: GREKE GLOBALE

MIKIS THEODORAKIS: GREKE GLOBALE

Mikis Theodorakis, i cili lindi në ishullin e Kiosit më 29 korrik 1925 dhe me origjinë nga Galatas i Hanias në ishullin e Kretës, nga ana e babait të tij, dhe nga qyteti bregdetar i Çesmesë në Azinë e Vogël, nga ana e nënës së tij, është, bazuar në cilësinë e punës së tij dhe ndikimin ndërkombëtar të emrit të tij, ndoshta figura kryesore e kulturës greke dhe sigurisht e muzikës greke që nga themelimi i shtetit grek më 3 shkurt 1830, me Protokollin e Londrës.

Mikis Theodorakis ishte aktiv në shumë zhanre muzikore. Megjithatë, duhet theksuar se ai u mor edhe me muzikë klasike, duke shkruar simfoni, opera, balete, oratori, muzikë dhome dhe muzikë për piano solo.

Ai gjithashtu kompozoi ritmin grek më të njohur ndërkombëtarisht, sirtakin, për filmin “Zorba the Greek” (1964), bazuar në romanin “Jeta dhe gjendja e Alexis Zorbës” nga shkrimtari kryesor grek Nikos Kazantzakis, dhe të drejtuar nga regjisori grek Michael Cacoyannis, me aktorët kryesorë Anthony Quinn, Alan Bates dhe Irene Pappas.

Poezia e vënë në muzikështë gjithashtu një vepër shumë e rëndësishme e tij. Domethënë, ai përdori poezi nga poetë të mëdhenj si tekste për të krijuar këngë. Konkretisht, poezi nga poeti kilian Pablo Neruda, i cili fitoi Çmimin Nobel në Letërsi në vitin 1971, poeti grek Giorgos Seferis, i cili fitoi Çmimin Nobel në Letërsi në vitin 1963, poeti grek Odysseas Elytis, i cili fitoi Çmimin Nobel në Letërsi në vitin 1979, poeti grek Yiannis Ritsos, i cili fitoi Çmimin Lenin për Paqen në vitin 1976, dhe poeti grek Kostas Varnalis, i cili fitoi Çmimin Lenin për Paqen në vitin 1959.

Ai shkroi muzikë edhe për filma të tjerë të njohur, përveç filmit “Zorba the Greek”, si “Phaedra” (1962) me protagonistë Anthony Perkins dhe Melina Mercouri dhe “Serpico” (1973) me protagonistë Al Pacino.

Në vitin 1970, ai u vlerësua me Çmimin e Akademisë Britanike të Filmit, i njohur si BAFTA, për muzikënë filmin “Z”, bazuar në romanin me të njëjtin emër nga shkrimtari Vasilis Vasilikou dhe i cili fitoi dy çmime Oscar për filmin më të mirë në gjuhë të huaj dhe montazhin më të mirë, me protagonistë Yves Montand, Jean-Louis Trintignant dhe Irene Pappas, me regji nga Costas Gavras, i cili fitoi çmimin Oscar për Skenarin më të Mirë në vitin 1982. Në vitin 1983, Mikis Theodorakis u nderua gjithashtu me Çmimin Lenin për Paqen.

Kompozimet e tij janë interpretuar edhe nga artistë të njohur botërorë, si Beatles, Shirley Bassey, Joan Baez dhe Edith Piaf.

Megjithatë, Mikis Theodorakis pati edhe aktivitete politike, rezistence dhe aktiviste. Ai shërbeu si anëtar i parlamentit dhe ministër. Gjatë viteve të pushtimit gjerman të Greqisë, ai u organizua në ushtrinë e rezistencës “ELAS” dhe në organizatën rinore të rezistencës “EPON” dhe në korrik 1947 u arrestua dhe u internua në Ikaria. U burgos nga Diktatura e 21 prillit 1967. Ai ishte një luftëtar i flaktë për paqen dhe miqësinë e popujve me një kontribut aktiv në lëvizjet përkatëse ndërkombëtare dhe greke. Ai vdiq në Athinë më 2 shtator 2021 në moshën 96 vjeç.

Me rastin e 100-vjetorit të lindjes së Mikis Theodorakis, vendosa të shkruaj një poezi me titull “Himn për Mikis Theodorakis”, për të nderuar këtë kompozitor kryesor grek, i cili është edhe një nga figurat e mëdha të muzikës botërore. Kjo poezi u muzikalua nga Nikos Karagiannis dhe Nadia Karagianni dhe interpretohet nga Nadia Karagianni dhe Nikos Karagiannis.

 

https://www.youtube.com/watch?v=PQRS_5c2vw8

 

Interpretimi: Nadia Karagianni-Nikos Karagiannis

Muzika: Nikos Karagiannis-Nadia Karagianni

Teksti: Isidoros Karderinis

Krijimi i videos: Nikos Karagiannis

 

Himni për Mikis Theodorakis

 

O ti krijues i madh grek

Në qiejt e planetit tonë emri yt

Dhe dielli i ndritshëm në fronin tënd, shqiponjë

Galopon dhe gdhend hapat e tu.

 

Në plazhet me rërë të verdhë të Homerit linde ti

Deti Egje të përqafonte ëmbëlsisht

Dhe pulëbardhat e bardha si bora si nota muzikore

Po derdheshin nga zemra jote e guximshme.

 

Në errësirën e dendur të Pushtimit

Ti ngrite me krenari staturën tënde të shkëlqyer

Dhe e drejta e popullit tonë në vitet e vështira

Në këngët e tua madhështore lulëzoi.

 

Shkëmbinjtë e zinj të mërgimit kullonin gjak me shumicë

Nga ëndrrat e tua të bukura dhe çliruese

Fjalët e tua si bori paqeje tingëllonin fort

Në skajet më të thella të botës.

 

 

 

*Isidoros Karderinis, gazetar, korrespondent i shtypit të huaj i akredituar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Greqisë, anëtar i rregullt i Shoqatës së Korrespondentëve të Shtypit të Jashtëm Grekë, romancier, poet dhe tekstshkrues.

 

https://www.youtube.com/watch?v=Xjnlcs-3xDM&list=RDXjnlcs-3xDM&start_radio=1

 https://www.youtube.com/watch?v=E94c16vPlkQE

 https://www.youtube.com/watch?v=erB9TzeyQCA

 https://www.youtube.com/watch?v=uIxB89b_nfs&list=RDuIxB89b_nfs&start_radio=1

 https://www.youtube.com/watch?v=DzI1N_vCPlE  

 https://www.ndr.de/fernsehen/sendungen/panorama/archiv/1970/-,panorama11248.html        

 https://www.youtube.com/watch?v=TanQQVRFvec  

 

Kontrolloni gjithashtu

Ilir Muharremi: 28 Nëntori, fuqia e idesë dhe e ngjyrave (Analizë e ekspozitës kolektive të profesorëve të Fakultetit të Arteve, Universiteti i Prishtinës)

Ilir Muharremi: 28 Nëntori, fuqia e idesë dhe e ngjyrave (Analizë e ekspozitës kolektive të profesorëve të Fakultetit të Arteve, Universiteti i Prishtinës)

Një ngjarje tradicionale, plot jetë dhe shpirt, e mbështjellë në organikën e ngjyrave, tensionin e …