Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Të nderuara familje dhe farefis të dëshmorëve, bashkëluftëtarë e pjesëmarrës të tjerë!
Me botimin serik shumëvëllimëshe në vazhdim të monografisë me përmasa historiagrafike kombëtare “Feniksët e lirisë”, i teti ky me radhë, Redaksia po e kryen një punë madhore e një pjesë të borxhit, një detyrë e një mision të rëndësishëm ndaj dëshmorëve të historisë më të re shqiptare, ndaj mbarë luftës çlirimtare për lirinë e trojeve të pushtuara. Vepra u ofrohet lexuesve për t’u njohur me heroizmat e dëshmorëve të kombit dhe të UÇK-së, para të cilës e kishin dhënë betimin.
Feniksët që po vazhdojnë të botohen në seri, të përjetësohen në histori e në vepra artistike, deri te dëshmori i fundit, po bëhet simbol i fuqishëm i figurave të përjetësuara në altarin e lirisë e tani edhe në histori, themel i historiografisë sonë kombëtare të kohës më të re që e qitën në dritë Kosovën, me efekte rrezatuese në mbarë trojet etnike, ndërsa vetë u shkrinë në rreze lirie për ditët tona të bardha. Është material bazë për motivimin, frymëzimin dhe ndërtimin e të ardhmes sonë të lumtur, si dhe për studimin e historiaografisë letraro-publicistike e shkencore. Pos kësaj, vepra është satisfakcion moral për dëshmorët, për familjet e tyre, farefisin e për mbarë kombin liridashës. Synohet të vetëkuptohet se pasioni i vetëflijimit për liri e atdhe shemb çdo force pushtuese, qoftë edhe e pabarabartë tiranike, terroriste e kriminale.
Me leximin e Feniksëve të Lirisë, krijohet përfytyrimi për heroizmin, atdhedashurinë, virtytet, idealin, trimëritë e figurave me përmasa kombëtare të UÇK-së në luftë të pabarabartë me një pushtues terrorist e kanibalist, me zot e drejtësi në gojë, me terror e krime në vepër, si dhe me urrejtje patologjike në shpirt.
Feniksët e lirisë, ky i sotmi, të mëparmit e të tjerat që do të botohen, si histori e dëshmorëve e një ushtrie çlirimtare të një populli stoik, e qitën në dritë vullnetin e pashoq, guximin e gatishmërinë e mijëra trimave e trimëreshave shqiptare (ndër ta edhe të huaj) në luftë vendimtare për jetë a vdekje, deri në çlirim, kundër një lubie të rrallë në historinë e njerëzimit, që kur s’patën ç’t’u bëjnë çlirimtarëve, e hapen frontin me fëmijë, gra e pleq të paarmarosur, duke dalur kështu jashtë të gjitha rregullave luftarake dhe jashtë çdo parimi njerëzor, për çka hodhën neveri për krimet e të ligat e bëra.
Ndërkaq, lufta shqiptaro-serbe qiti në shesh të ligat e pushtuesit me qëllime shfarosëse ndaj një populli të lindur e të rritur në trollin e vet, lakminë për hapësira të huaja, për krime, të shtytur nga urrejtja patologjike, çuditërisht e tërbuar, e shndërruar në terror të rrallë në historinë e njerëzimit.
Përballë kësaj lubie del një ushtri e vogël me numër, por e madhe me ideale për çlirim, e bardhë si bora në shpirt, por e rrebtë si tufani në luftë, të edukuar nga Skenderbeu, Mic Sokoli, Azem Galica, Adem Jashari, Fehmi Lladrovci etj, e fuqishme në qëllime fisnike njerëzore, me të cilat virtyte doli në fushë të mejdanit, e shfaqur në kohën e duhur të historiesë shqiptare. Si e tillë e zgjoi nga gjumi ndërgjegjen jo vetëm evropiane, dhe e përvetësoi t’i dalë në ndihmë e përkrahje në mënyrë diplomatike, mediale, ushtarake dhe e bashkoi për ndëshkimin e këtij agresori. Ishte një krizë politike kur, siç thanë Noli e Fishta në kohën e vet, “qante nëna për një djalë/ qante pushka për lufëtarë/ për t’i dalë pushtuesit për ballë”. Kjo epope madhështore, me dimensione jo vetëm kombëtare, e la zbrazët varrin e hapur, e ndali zhbërjen e Kosovës e serbizimin e dhunshëm të saj. Dhe më tepër, e zbuloi çerdhën e fatkeqësive evidente evropiane. Përfundoi një epokë kalendarike dymijëvjeçare e kësaj hapësire dikur dardane, bëri të përfundojë një epokë e errët e dhunës mbi një popull e troll të robëruar, për të filluar një tjetër e shëndritshme jo vetëm për shqiptarët. Përfundoi frika , nënshtrimi, qyqaria, durimi, për t’u kthyer dinjiteti i nëpërkëmbur e i humbur kombëtar. Pati zëra në bote se shqiptarët nuk mund të përkrahen as të ndihmohen, nëse nuk e ndihmojnë veten, dmth. nëse, pak a shumë, nuk përgjaken a vetëflijohen.. Para njëqind vjetësh, S. Frashëri pat thënë “se fati e fatkeqësia janë në duar të vetë shqiptarëve”.
Shpërtheu pezmi i grumbulluar i një gjendje të rëndë shpirtërore, fizike, morale, përgjithësisht kombëtare, i krijuar ndër shekuj kudo ndër shqiptarët e robëruar. Premtimet boshe, fjalët, argumenti e drejtësia u zëvendësuan me krisma. Kështu, përkundër luftërave të mëparme, po kaq të përgjakshme, kur të vrisnin e s’të lenin të vajtosh, këtë herë, gjaku i dëshmorëve u shpërblye me fitore, së paku me dëbimin e forcave policore ushtarake e shtetërore serbe nga Kosova e bashkë me të, arrogancës mesjetare, falë rrethanave të favorshme politike përgjithësisht kombëtare e ndërkombëtare, luftës heroike të Ushtrisë Çlirimtare shqiptare e mbarë popullit me mjete të mundshme, sidomos me pushkë të marra gjithandej nga Malësia. Këto pushkë, sado të vjetra në model e përdorim, çlirimtarët i matën me top e tank të armikut, me pragë e kaçushë, me raketë e minahedhës, me aeroplan e helikopter. Kështu u formua një ushtri vullnetare, pa nevojë për thirrje zyrtare, pa urdhër e mobilizim të imponuar, por një ushtri kierarkike në mënyrën e mundshme, me moral të lartë patriotik, të lindur e të fituar nga edukata familjare, shoqërore e përgjithësisht kombëtare nëpër ndeja, gazmende, morte e dasma, në kuvende, në këngë e çifteli…Morali i lindur dhe edukata e fituar u bënë dy simbole të luftës për liri. Ndërkaq, trimëria është pjellë e moralit të lartë, që i ka rrënjët në gjak e forcën në zemër. Ushtria Çlirimtare e Kosovës, për parim bazë e pati vullnetarizmin, të pajisur me një disipline të lindur. Në fillim të luftës, kishte raste kur, për mungesë armësh, vullnetari kthehej në shtëpi të vet me lot në sy. Madhështia e një kombi varet nga madhështia e luftëtarëve të mbijetuar e dëshmorëve, e veprave heroike të tyre, të bashkuar në një ideal të vetëm për liri.
Lufta çlirimtare shqiptare e viteve 1998-9 e bindi botën se pa rrënimin e tiranisë pushtuese kanibaliste, nuk do të ketë qetësi as rend të ri botëror. Ishte luftë për lirinë e Kosovës, të shqiptarëve, të Ballkanit e të vetë serbëve, të ndrydhur nën peshën e rëndë të ngarkesës për urrejtje, shtypje e shfrytëzim të popujve të tjerë. Andaj, dëshmorët e luftëtarët e mbijetuar, e kanë ditur se po e kryejnë misionin e shenjtë për liri, por ata bënë punë më madhore se kombëtare, duke luftuar kundër krimit edhe ndaj njerëzimit. Si të tillë shkaktuan bashkimin e forcave progresive politike, diplomatike militariste e mediale ndërkombëtare në front të përbashkët për mbrojtjen e një populli që lufton për lirinë e vet, duke marrë hapa për përkrahjen e kësaj lufte të drejtë dhe për ndëshkimin e terrorit të ushtruar mbi të. Kështu, bashkësia ndërkombëtare iu bind popullit tonë heroik dhe u vu në lëvizje me mjetet që pati, në mbrojtje e përkrahje të çlirimtarëve e në ndëshkimin e terrorit, për herë të dytë në këtë shekull, pas luftës antifashiste me përmasa botërore të shekullit që e lamë. Kjo luftë shëroi sëmurjen e rëndë kanceroze të Evropës plakë dhe e bindi se në praktikën shekullore kishte gabuar ndaj shqiptarëve.
Me luftën shqiptaro-serbe në Kosovë u zhduk ëndërra serbomadhe e miti i tyre, grykësia e shfrenuar kanibaliste për gëlltitjen e trojeve të huaja, dëbimin e shfarosjen e popujve në trojet e veta, po jo edhe në kokën e tyre. Kjo dëshmohet edhe sot e kësaj dite, kur u hartua e u votua me referendum Kushtatuta serbe që e futi aty Kosovën si pjesë të vetën, duke hpur plagë e varre të reja mbi të tjerat, ende të freskëta, me të cilën Kushtetutë e referendum, u bë agresion i ri në integritetin kushtetues e sovran të Kosovës së martirizuar, aktualisht në përkujdesjen e bashkësisë ndërkombëtare. Kjo njëherit është një sinjal i qartë se duhet të jemi suçelur, t’i përcjellim rrjedhat e t’i rirrjeshtojmë forcat. Edhe botës i mbetet që ta asgjësojë më tej këtë lubi të maskuar, me demokraci në gojë, që bashkë me mendimtarë të vet, në Evropë është si një virus i rrezikshëm jo vetëm për shqiptarë. Po shihet qartë se kreu i sotëm politik serb është vazhdim i politikës së deridjeshme. Përveç kësaj, mosndryshimi i filozofisë politike e fizike pushtuese serbe, po shihet përmes mosdorëzimit të kriminelëve të kërkuar nga Haga e mosndëshkimi i kriminelëve të tjerë më të vegjël, që po i mbajnë nën sjetull, me neglizhencën e shëndritjes së fatit të të rrëmbyerve shqiptarë, me moskërkimin e faljes për masakrat e krimet e bëra, përmes mosndryshimit të politikës agresive kushtetuese ndaj Kosovës, andaj, që të mos shkelet gjaku i dëshmorëve tanë, së pari lipset t’i hapim sytë e të përgatisim armën si për lepur si për ujk.
Për heroizmin, kthimin e dinjitetit, lirinë e krenarinë që e patëm pasur, ne do të përkulemi para dëshmorëve, si dhe para atyre që mbijetuan e sot janë në mes nesh, në radhë të parë, falë veprës heroike të shqiptarëve, që nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit, pastaj që nga kryengritja për çlirim më 1945 në Drenicën heroike e gjetiu në Kosovë, që nga Ohri deri në Pazar të Ri. Lufta e fundit e kurorëzuar me fitore, e shkroi historinë e lavdishme me shkronja të kuqe e të arta dhe e solli çështjen tonë në tryeza vendimmarrëse ndërkombëtare, ku çdo gjë tani është e qartë në Ballkan, nëse bota ka sy. Në çaste të liga, një popull mund ta shpëtojë vetëm heroizmi, tërësia e virtuteve, guximi, trimëria e ideali i pjesëtarëve të vendosur për luftë. Është fatkeq ai komb që s’ka heronj.
Lufta e fundit kundër pushtuesit serb e mposhti përbindshin e egër, ia grisi perdën e rrejshme, gjoja progresive, dhe e bëri të qartë se djepi i bërë nga dru-mali kosove, për të cilin vajton Serbia, e përkund shqiptarin, tash e tremijë vjet me radhë dhe, delet janë të bjeshkës që e kullosin, siç pat bërë përpjekje patriku Pavle ta shtrembërojë këtë metaforë, duke e krahasuar Kosovën me bjeshkë e kishat me dele. Dhe më tej, u pa qartë se shqiptaria e shpërndarë padrejtësisht nëpër shtete të Balkanit e më gjerë, deri në Turqi, Egjipt e Amerikën e largët, do të jetë gacë në barut, përderisa nuk do të bashkohet, qoftë si etni unike, e integruar në rrjedhat e rendit të ri botëror.
Dëshmorët e Feniksëve të lirisë 8, si edhe ata të librave të mëparshme e të pastajme, i përkasin kësaj kohe të lindur për mundime, heroizëm e mospërkulje. E patën fatin të përgjaken, sepse nuk e pranuan nënshtrimin, tjetërsimin, as asimilimin. “Jetojnë ata që bien për liri të popullit të vet”. Që nga koha e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, luftërat e betejat çlirimtare, çlirimtarët e rënë e të mbijetuar, ia prishën planet sllavisë, si dhe e zbuluan lojën e përgjakshme për shfarosje të shqiptarëve, por edhe e penguan planin e zgjerimit sllav.
Në kundërshtim me të gjitha mundësitë e luftës së mirëfilltë, çlirimtarët i sfiduan forcat terroriste paramilitare e ushtarako-policore serbe që morën detyrën “e shenjtë”, sipas tyre, për formimin e një shteti në ato troje ku ka qoftë edhe dy e më shumë varre serbe, sipas ëndërrës së Car Dushanit, të elaborateve praktike e teorike garashaniane, cvijiçjane, andriçjane, çubrilloviçjane, rankoviçjane e së fundi, millosheviçjane.
Krismat e pushkëve të çlirimtarëve shqiptarë në Kosovë, me gjithë armatimin e dobët, me gjithë dëmet njerëzore e materiale të shkaktuara nga terrori serb, bënë të mundshme grisjen e perdës mashtruese të miopisë politike evropiane për serbët si “racë e qeveri e trashëguar humane”, zgjimin e ndërgjegjes njerëzore e aktivizimin e përkrahjes dhe të ndihmës së kësaj lufte të drejtë, që e stopoi krimin kundër njerëzimit.
Vepra ruan njësinë e vazhdimësinë e vëllimeve të mëparshme në mënyrë objektive e të paanshme, duke i mbetur besnik realitetit objektiv. Kursehet nga emocionet, euforia, folklorizimi, subjektivizmi, patetizmi e ngjyrimet politke, nga urrejtja ndaj armikut, nga shprehjet e fryra e frazat boshe. Si e tillë, ajo është hap vijues qëllimisht modest, pa gjuhë e frazeologji të fryer, që motivon më tej përjetësimin historiografik të dëshmorëve në gjerësi e thellësi, të skalitur me heroizma fillimisht individuale, pastaj me luftë guerilje e së fundi, të shkrirë në organizimin kierarkik militarist e kombëtar. “Thjeshtësia është madhështore”.
Nga biografitë e dëshmorëve, lexuesi shqiptar do të njohë biografinë e popullit të vet e lexuesi i huaj do të njohë heroizmin e një ushtrie e të një populli liridashës, trashëguar që nga koha ilire-dardane, duke ruajtur e mbrojtur, qoftë edhe me gjakderdhje qenien, gjuhën, gjakun, virtytet e farefisninë e vet ndër shekuj, qoftë edhe pranë germadhave, anipse pak a shumë të ndrydhur e të ngushtuar për shkak se përherë mbeti në kufijt e mbrojtjes së trollit të vet, në ligjet e drejtësisë njerëzore, si dhe në ndihmën e respektimin e tjetrit. Shkurt, nuk bënë ç’mundën e ç’u erdhi ndoresh. Shqiptarët, edhe ushtarët serbë të zënë rober i liruan, ndërsa armiku, fëmijët, gratë e pleqt, i i masakroi.
Kombi ynë, me heroizëm të pashoq, të pasionuar për luftëra për mbrojtje e çlirim, për vete e për të tjerët ndër shekuj, shpesh i krijoi vetes tragjedi, por edhe krenari të lakmueshme. Ndërkaq, pushtuesve u krijoi pamundësi nënshtrimi, ndërsa te vëzhguesit e paanshëm, qofshin ato fuqi shtetërore, diplomatike e ushtarake, kultivoi simpati, e cila shpresohet të shndërrohet në shpërblim. Të shohim.
Hartuesit e Feniksëve të lirisë dhe këtij të fundit, të kësaj vepre madhështore, meritojnë respekt për punën e mundimshme e me vlerë të pakrahasueshme për mbledhjen, parashtrimin e hartimin e kësaj historie të re kranare. Po e kryejnë një detyrë vullnetare e një mision të shenjtë, një borxh e një satisfaksion moral për dëshmorët që i dolën haptas përballë armikut, me gjoksin mburojë, me zemrën çelik, me pushkë në faqe, me gishtin në këmbëz, me syrin flakë e me kokën në torbë, me Kosovën ideal, me vdekjen dasmë e lirinë shenjtëri, duke i thënë vdekjes “plaç” e pushtuesit “ik ose bëhu gati të shkrihesh bashkë me ne,nëse ke llogari! ”.. Kështu, të përjetësuar i hapen rrugë letërsisë, artit, shkencës, sidomos historisë.
Dëshmorët e luftëtarët e mbijetuar dhanë shërbim të çmueshëm jo vetëm për ne: e çliruan veten nga pritja e padurueshme për t’ia krisë pushkës, e çliruan Kosovën, Ballkanin e më gjerë nga krimi i rëndë ndaj njerëzimit, duke i çliruar kështu edhe vetë serbët e ndrydhur nën diktaturën e forces së hekurt të pushtimit të trojeve të huaja e popujve të tyre.
Libri hap dyert e heroizmit të 41 dëshmorëve të kombit, mesatarisht të moshës 20-25 vjeçare. Nga rënia heroike e tyre del madhështia e betejave, dhe prej andej, madhështia heroike e luftës dhe e dëshmorëve. Si të tillë, bashkë me të tjerët, mbetën nderi, virtyti, frymëzimi e mburrja e atdheut. Tani po i mbushin faqet e historisë me bëma e zulma krenare. Sikur u thane familjeve të veta, farefisit e shoqërisë përreth: “I takojmë brezit të flijimit, anda,j pa u çliruar nuk kemi kohë të jetojmë aq gjatë, as ta shijojmë jetën e shtrenjtë me kënaqësitë e veta, as të plakem. Ne shkuam të vetëflijohem për të ardhmen e atdheut. Mos paçim fat të kthehem, e gëzofshin të tjerët!”
Përgjithësisht, të gjithë dëshmorët kanë biografi të njëjtë: “ linden e u rritën në Kosovë më 1998. Iu përgigjën kushtrimit të atdheut e ranë heroikisht për t’u përjetësuar në altarin e lirisë më 1998-9. Na hoqën qafe robërinë e dhunën më 1999. Na dhuruan lirinë, krenarinë, mburrjen, historinë e bujshme, si dhe frymëzimin për vepra artistike. Na mësuan si të luftohet kur duhet, si të mposhtet terrori e krimi, si të mbrohet e të çlirohet atdheu, si të bashkohemi rreth një qëllimi, rreth një flamuri e një ideali. I dhanë shembuj botës e brezave të ardhshëm si duhet bërë luftë të drejtë çlirimtare”.
