Hafiz Ali Korça (1874-1957) mësues atdhetar, hoxhë dhe intelektual i dalluar i kombit

Hafiz Ali Korça (1874-1957) mësues atdhetar, hoxhë dhe intelektual i dalluar i kombit

Midis hoxhallarëve të njohur për idetë, pikëpamjet dhe veprimtarinë e tyre fetare e kombëtare shquhet  dhe Hafiz Ali Korça. Ai u lind në Korçë, në vitin 1874, në një mjedis të pastër, patriotik, fetar e kulturor. Ai u brumos me bindje dhe parime bazë, që e ngritën lart emrin e tij. Për këto ai, në vitin 1893, kur ishte në moshën 20 vjeçare, u internua në Sinop, sepse ndërsa udhëtonte me trenin Sofie-Stamboll, iu kapen librat shqip, atëherë të ndaluar. Më 1900, u internua në Anadoll, për aktivitetin në mësonjëtoren e Korçës. Pas Kongresit të Dibrës ia shkatërruan shtëpinë. Ka qenë anëtarë  në Komisinë Shqip në Shkodër. Më pas, Kabineti i Telat Pashës e dënoi me vdekje, por me ndërhyrje u fal. Më 1924 u përjashtua nga Këshilli i Lartë i Sheriatit. Më 1925 botoi në Tiranë pamfletin “Bolshevizma a shkatërrimi i njerëzimit”. Hafiz Ali Korça zhvilloi një veprimtari intensive në disa drejtime dhe kryesisht në fushën e kulturës, të fesë dhe të publicistikës.

Hafiz Ali Korça ka lënë edhe një numër të konsiderueshëm dorëshkrimesh e përkthimesh. Ai ka  përkthyer kryeveprat si “Gjylistani”, “Rubairat” si dhe “Jusufi me Zelihanë”, i bëri të flasin shqip poetët e mëdhenj të orientit si Saadiun, Omer Kajamin etj.

Ai ka qenë  ndër mësuesit e parë të Mësonjëtores së parë shqipe në Korçë dhe bashkëpunoi ngushtë me Pandeli Sotirin, drejtorin e Mësonjëtores së parë shqipe të Korçës. Aty dha pa pagesë edukatë islame. Pas shpalljes së Pavarësisë, iu ngarkuan detyra të rëndësishme. Qe këshilltar i Ministrisë së Arsimit, Drejtor i Përgjithshëm po i kësaj Ministrie, Shef i Fetvasë në Këshillin e  Lartë të Sheriatit në Shqipëri, pedagog në Medresenë e Lartë të Tiranës etj. Gjatë jetës së tij Hafiz Ali Korça bashkëpunoi me një varg figurash që luajtën rol të rëndësishëm në historinë e kohës së re të Shqipërisë, siç janë: Kristo Luarasi, Jusuf Turabi Kërçova, Pandeli Sotiri, Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Mati Logoreci, Sali Nivica etj.

Ka qenë  mësues në Mësonjëtoren e Parë Shqipe të Korçës

Pjesëmarrës në Kongresin e Dibrës

Këshilltar dhe Drejtor i Përgjithshëm në Qeverinë e përkohshme të Vlorës të kryesuar nga Ismail Qemali (1914)

Pjesëmarrës në Komisia Letrare Shqipe në Shkodër(1916-1918)

Drejtor i Arsimit për Durrësin, Elbasanin, Dibrën, Matin dhe Pogradecin(1916)

Ka vdekur në Kavajë në vitin 1957.

Hafiz Ali Korça ka shkruar një varg veprash origjinale në prozë e poezi fetare dhe laike. Në mesin e veprave të tij shquhen:

Mevludi (1900).

“303 fjalë të Imam Aliut” (Botuar në Korçë më 1910).

“Historia e shenjtë dhe të katër halifetë” (Botuar në Tiranë më 1931, fq. 288).

“Jusufi me Zelihanë” (Botuar në Elbasan më 1923).

“Gjylistani”, përkthim nga Saadiu, (1918).

“Shtatë Ëndrrat e Shqipërisë”, poezi, (Botuar në Tiranë më 1944).

“Tefsiri i Kur’anit”, (mbetur dorëshkrim, me një vëllim prej 2000 faqesh, punuar gjatë viteve 1920-1924.

“Rubaijjati Khajjam”(Hajjam, përkthim nga O. Kajami, 1930- Ribotim 1942 në Tiranë).

Një rëndësi të veçantë kanë gjithashtu edhe tekstet shkollore si :

“Abetare shqip” (1910).

“Fe Rrëfenjësi, morali” (1914).

“Gramatika, Sintaksa shqip—arabisht edhe fjalime”, (1916).

Në krijimtarinë poetike me temë atdhetare, të Hafiz Ali Korçës shquhet poezia  “Vajtimet e Atdheut, e cila iu ka  ushtuar bombardimit të Drenicës nga Serbët në korrik të 1924, me rastin e sulmit të divizioneve të Nikolla Pashiqit kundër çetave heroike të Azem Galicës dhe bashkëluftëtarëve të tij të njohur.

“Vajtimet e Atdheut

Më s’tu nda zjarri, më s’t’u nda flaka

Më s’t’u nda vrasja, ndjekja,shuplaka,

Më s’t’u nda therja, mbytja grabitja,

Më s’t’u nda shtypja, vojtja, drobitja.

Gra, burra, foshnja për ditë vriten,

Nga vendi vet zhveshur po qiten;

Digjen katundet e përvëlohen,

Ah, shpirti më këputet, prej kujt s’ndalohen.

U germadhove, u copëtove,

Krejt u trondite krejt u shkretove.

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!

Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Qytetërimi ku asht vallë?

Përse Evropa nuk i sheh hallë?

Si s’po dëgjohet topi i shkretë?

Si s’shihet flaka që del mbi retë?

Si nuk dëgjohet rënkimi i shpirtit?

Pse s’këshillohet kombi gjakpirës?

Në botë, thua, s’ngeli bamirës.

Qysh u shurdhua bota e terë?

S’shohin barbari gjer sot ç’ka bërë

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!

Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Me top u shuan vëllezërit tanë,

Malet dhe fushat ndër gjak i lanë.

I vranë, i shuan, i handakosën.

Në vend të tyre tjetër vëndosen.

Sa pasuri që patën ua perlanë.

S’di me ç’të drejtë dreqvet ia dhanë!

Më digjet shpirti, kam shum frikë,

Se do t’i sosje kjo politikë,

Fill shqiptari nuk do te lenë?

Fatzijtë e gjorë ku do te vejnë?

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!

Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Në ketë shekull kjo politikë

Mrekulli, quhet e them pa frikë,

Kjo politikë racë mbaruese

Për ditë grin pleq, trima, nuse

Kjo politikë lugate shtrigë

Dhelpër dinake, kuçedër e ligë

Faroj vëllezër me qindra mijë

I madh i Vogël duhet ta dijë

Fol, o moj botë e qytetërimit

Përse po shkulet kjo racë e trimit.

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!

Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Kosovë e bukur, oj shpresa jonë

Bujare, trime, ke qenë si i thonë

Sot të zu halli, në zgjedhë ngele,

Kurban po bëhesh për ditë si dele.

Kurban po bëhesh ditë bajrami,

Në Ballkan thërret veç shqiptari.

Kështu pse s’duket Xhebraili?

Të të shpëtonte nga thojntë e mprehtë

Të të shpëtonte nga zjarri i nxehtë

Ty moj Kosovë, e madhe shpresë

Se ndaj ty ruhet edhe sot besa,

M’i madhi krahu i Shqipërisë!

M’e madhja çerdhe e Trimërisë!

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!

Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Pjesa më e madhe e Shqipërisë

Iu dha Serbit e Greqisë

Vetëm i ardhi keq Perëndisë

Për atë gjakun e foshnjërisë,

Dua t’i lutem pak qeverisë

Të marrë masat e ligjësisë:

T’i lutet Frances dhe Anglisë

T’i pritet hovi pake Serbisë

Dhe për Çamërit, fqinjë te Greqisë.

Qani Kosoven dhe Çamerinë

Për gjëmëzezet zgjatëni zinë!

Nip i Pellazgut, o komb i vjetër!

Nga ti m’i i vjetër nuk ndodhet tjetër,

Dyzet ke patur milionë frymë

Te pakoi koha, te çkriu si brymë.

Le Arijanen, Durrës u mbështete,

Nga fati i shkrete si nje grusht mbete.

Edhe këtuze shprehje nuk gjete.

Mento ku ishe, ku je , ku vete,

Tashti pa krahe ke mbetur fare

Për një te vjetër komb, turp e marre

Qani Kosoven dhe Çamerinë

Se i këmbejnë si bagëtinë!

Ka vdekur fare civilizimi;

Sot veç një lustër ka Perëndim.

Iku mëshira erdhi rrënimi!

Po del mbi qiejt nga do rënkimi,

Në fund te tokës hyfte gëzimi!

Kur po shfaroset një komb ma trimi,

Kurse ka vdekur krejt njerëzimi,

Kurse nuk paska babë a vëlla jetimi,

Fare mos qoftë shtypi dhe shkrimi!

Qani Kosoven dhe Çamerinë

Për gjëmëzezet zgjatëni zinë!

Mos i ndaj lotet, qaj Vardar plaku!

Nat’e ditë ecën të lahet gjaku

Gjaku i shenjtë që derdh barbari,

Me te ushqehet sot çdo fill bari,

O shale i shkretë, qysh duron valle?

Pse nuk po shkrihesh, qysh je i gjallë?

Shembuni male, mbetët te shkretë!

Shembuni bashkë me gjithë tepetë!

Kur komb bujari për ditë po shuhet,

Ty, moj Kosovë, jeta ç’të duhet?

Kur dhe Evropa s’po ta sheh hallin

Për ditë ju therin, ju marrin mallin

Për ditë ju derdhet gjaku

Shpresa ka mbetur vetem te Hakku.

Qani, vëllezër, Kosovën, qani!

Për gjëmëzezën ca ditë zi mbani!

Tiranë , Gusht 1924

Kontrolloni gjithashtu

Dervish Shaqa (1912 – 1985) këngëtari më i përkushtuar i këngës rapsodike shqiptare

Mr. Kadri Rexha: DERVISH SHAQA ( 4.5.1919 – 13.4.1985)

Dervish Shaqa lindi më 4 maj të vitit 1910 në Llukë të Epërme të Komunës …