JUSUF GËRVALLA: A IKËN LEJLEKËT E VERËS

( SHTATË NET NË DUBOVIK )



I dëgjoj do kambana asnjë pirg përbri
vetëm bar e hithër anë lugjesh livadhe
e një qyqe vjeshte tash më kot gjëmon
i dëgjoj do zëre frymësh që s’janë më
një hije dhe një kërrutë që përvidhet
tatëpjetë shtegut për në log, o vëlla


kjo është rrjedhë e ngadalshme e verës
se dimër bën tash përmbi ballin tim
po erdhe edhe një herë më thotë mani plak aty
thuaje më mirë me fjalë thuaje jetën tënde
se tash në mesin tonë vetëm si hije kalëron 
tash jemi bashkë të buzëqeshur e të dëlirë
si dita e re si biseda jonë për pemët
si të isha larg jush e mendoni se jam me ju
aq i lumtur e i hutuar pas fluturave në lule
a s’qenka ky një mashtrim i çiltër si purpur
si kur kërcehet lumi i turbullt ditës me shi
pas hapit tim tash vjen vala e kthjellët
drita që do të ndizet buzë mbrëmjes në odë 
po deshët ju barinj bota ka më shumë shkëlqim
sesa klorofil blerimi i gunës suaj të zhgërryer
merrni nga fjala ime veç atë që s’është ndarje
s’po ju përshëndes për të fundit herë në këtë fushë
veçse në fundin tim po vij të vërtetë e të shëndoshë
si sëmundje prej së cilës në shtrat do të vdes
në bar në anije a në botë ndokund krejt esëll
ndër mend s’e pata të bëhem poet i çmendur
urtësi, qartësi do t’i kem fjalë të para
në ngushticë do të jem me ju, për ju në festë
do të këndoj. Këto këngët e mia janë zë i butë
i fushës, i bagëtisë, i dëllinjave të livadhit tonë


 


DITA



po merrja frymë mes lulesh e polipësh
në poret e lëkurës shihja ujë e dritë
më pëshpërisnin gjithë urat e planetit
ndërsa flija shthurur buzë lumit tim
një dorë e ngathtë një dorë fryme më zgjoi
digjej një dru i njomë arat e bukës avullonin
fëmija më i trazuar nga shiu që solli vjeshtën
fjeti në prehrin e butë të nënës tokë 
e tash më tregojnë për gjithë magjitë e ditës
të lidhura si një jetë dhe si një gotë verë
më tregojnë për gjumin tim dhe pritjet
për një çast drunjtë lëshojnë hije mesdite
tani çdo rrudhë e ballit tim dëshmon
se po ngryset
po prapa shpine sërish diçka si frymë na zgjon
  
KA AKOMA POETË
 
ka njerëz që akoma dinë se dielli ndrit
mes akullnajash në shpirt mes muresh të qytetit
ka njerëz që akoma ia dinë ngjyrën lules
mes drizash të malit mes sendesh të vjetra
ka akoma njerëz që dinë se kafshët kanë ekzistuar
mes nesh mes drurësh e ujëvarash mes xhunglash
ka njerëz që ëndërrojnë akoma ka njerëz
që dinë si piqet rrushi n’hardhi si perëndon
njerëz që kurrgjë s’dinë që akoma prekën me këngë


e zgjohen me frymë zgjohen këta njerëz të shqetësuar 
ka njerëz që tërë ditën fluturojnë çudi
ka njerëz që gjithë natën flenë nën ujëvara
lumit i besojnë si njeriut e flenë nganjëherë edhe pas dreke
njerëz me ballë të çiltër me shokë shumë e të dashur
e femra që i dashurojnë
ka njerëz të çuditshëm sot kudo në botë
ka varre për këta njerëz në tokën e shkelur të Kilit
  
PLUHUR E NGJYRË
 
Sytë e tu qiell çerdhe e lumë i pakapërcyeshëm
ndërsa jam përgjumur përmbi tavolinë
im vëlla dhe fëmijëria ime pemën e kanë vjelë
kanë korrur kallinj
ime ëmë ka zier ftonj
shelgjet kanë vajtuar
si poeti sentimental në vjeshtë
– po asgjë s’është zverdhur.
Duart e tua pushim diçka si ujë zgjojnë
ndërsa kam ecur shtegut rrëzë mali krejt vetëm
në njërin krah shkurre zogjsh
në tjetrin gështenjat
dhe gjarpërinj.
Im vëlla të ka dashur të ka marrë dhe tash nuk je
as ti as ai s’jeni dridhmë plot fletë
nga fluturimi yt tash vetëm ngjyrë
dhe pluhur ka mbet’.
Tash po vij
fëmijë që buzëqesh mbi krahun e nënës kur pret
para shitores qumështin – tash po vij i pikëlluar
në shportën time pemë e fletë
dhe shije gjumi.
Kur të zgjohem do të iki
tash po vij në prehrin tënd, mëmë
tokë e zezë e lapidar, bajame e verdhë.
Dashuri e paluar si arni në arkë
oh s’mund ta them
as ta rrëmbej.
Tash po vij
por di se në ngjyrën e pëlhurës vetëm pluhur
mbi buzë-gazin tënd të shtrenjtë.
  
FLETË TESTAMENTI
 
në zgjimin tim të heshtur të më ngurosin
në flijimin tim të begatshëm të verës
në nisjen time në fillimin tim të ri
në gjumë shekujsh me ndërrime të më zgjojnë
le të më puthë rrezja e qartë ngazëllyese
e druvarit të fjetur në rudinë
myshku le të jetë gjithmonë i blertë mbi gurë
emër të mos ketë e shkronja le të flasë
në gjuhën e vjetër të kafshës së zezë
guaca e kërmij le të vijnë për dasmë
mbi rrasën time
le të shtrihen edhe ata si dy yje
ftohtë le të bëjë verës e verës verë
e me një pikë ujë verdhësisë së barit tim
le t’i mëshirohen
vërmeni atje tek do të tregojë guri për udhën
deri te shtëpia ime bërë me dru e kashtë 
le të thyhet çdo pasqyrë që ka ballsamosur
ballin tim e mërrolën e çastit plot mllef
se ja tek po zgjohet er’ e re e dashurisë së tokës
se jam i parrezikshëm kaq i pafuqishëm
mumje përfytyrim që krahasohet me rrahun
tek do të më vini përsëri ju pas
le të më lënë të fle qetë si pranë stufe
dimrit të madh të dashurisë sime
nuk do të përpëlitem s’do të rrotullohem
s’do të shplohem natën nuk do të kollitem
me fjalët e mia le të më mallkojnë
në rrasën time atë rrasë të zezë të ftohtë
në duart që i kam prekur le të më lëshojnë
rrjedhës të qetë të fatit që pret
shigjet’ e mërisë le të bjerë mbi dhe
në shkretëtirën e moskuptimit le të fiket
kurrë të mos vijnë kur unë nuk i pres
ata që tërë jetën i prita, të dashurit
ç’po flas kështu pash zotin?
  
LAPIDARI
 
Askund nuk e gjetën. Nëpër botë. Askund.
Nuk e ndeshën me yllin në ballë a me shenjë.
Në shkronjat e tij prej guri dikur moti zbuluan –
e qe ku janë tash – tërfurk, shat e hënëz uji të qetë
se vdiq thonë pa plagë.
Përmbi kokë i rrudhet guri i bardhë e mbi të lart
yll’ i zjarrtë polar. 
Në mesditë aty kullot kali i bardhë. 
Hije i bën ka disa vjet një pjeshkë që motin tjetër
do të bjerë e tharë. Atje kur të shkosh bën vapë.
Gjyshja e ruan në një përrallë
e natën tek ecën mbi dysheme ngadalë ngadalë
që të mos na zgjojë,
ne fëmijët e fjetur që ëndërrojmë të mitur,
e fik kandilin në mur e na e ndez yllin në ballë. 
Atij që dehej me erë baruti tash i çel në asht luleshqerra. 
E Bukura e Dheut u zgjua jerm dhe e krijoi me duar.
Ta kujton zjarrin e fikur.
E krahason me trimin më të madh dhe kujton
mos është Gjeto Basho Muja. 
S’ka oxhak t’ia rrëzojnë rrufetë dhe jeton amshuar.
Po të mos kish qenë ai s’paskëshin gjuhë përrallat. 
Tash e gjakojnë me këngët e tyre poetët.
Gjaku i tij është dashuria lumin ka damar.
 


 A IKËN LEJLEKËT E VERËS

(Pjesë nga poema “Baladë për shevarin”,
botohet në 28-vjetorin e vrasjes së Poetit)

në secilin hark të kohës fle nga një fjalë
e zgjohet nëpër motet trishtuese si zgjohet batica
nëpër kriporet e botës nëpër kepe të shpresave
nëpër pirgjet e rrëzuara nëpër të gjitha shtigjet
asnjë njeri lule asnjë lule njeri nuk lindet
edhe dielli pret lindjen tënde edhe shiu të rigojë
është një bërrakë kjo botë është një bërrakë planeti
plot hurdha ujërash që s’ecin përplot humbella
plot pusi ujqish përplot fjalë pelini
është një fushë beteje një apokalipsë>>>

dhe pret një kopsht t’i rritet bari prej fjalës sate
dhe pret një ujëvarë të degëzohet prej qielli në tokë
për gjeneralët e zi gjithmonë ka pasur bukë kjo botë
dhe s’ka bukë për poetët si ti pos varre
është dashuri kjo botë rritet prej fjalësh tuaja
si të paska zbritur në ballë tërë nuri i yjeve
mund të ngjajë të zgjohet orkideja e butë e fjalës sate
ti do ta këndellësh botën me fjalën prej buke

liri ish poezia jote dashuri emri yt
mesdita më e ndritshme dhe pala më e bukur e tokës
kur zgjohet gjithë fauna e flora uji e algjet
e t’i këndojnë këngët tuaja e të thurin ditirambe
cili ishte i plaguar: kaprolli apo ti më vetull
ti ishe si shevari më i njomë ti ishe ylli polar
secili dashnor në fjalën tënde ka imagjinuar nimfën
secili ushtar në fjalën tënde ka pritur fundin e luftës

secili pirg i lartë në fjalën tënde ka pritur t’i ecë ora
secila shkretëtirë e botës në fjalën tënde ka ndier shije uji
secili dru në mal ka pritur të gjelbërohet nga vera jote
po ti si sofër solemne në gazmendin e botës u shtrove
për varfanjakun e uritur diku buzë Andeve jetike
për indianin e regjur në kamxhik gjahtarësh të skalpit
për nënën e mjerë që përpin pezmin kur s’ka gji për fëmijën
ti ishe i vetmi Promete i gjallë dhe të rrëmbyen
kolosët që i ke miq të fjalës që janë mes nesh po s’frymojnë

dhe vlon përsëri uji e ngrin në Alaskë
prej detit tënd dalin sërish polipe e algje të blerta
mes rrugëve të planetit ndonjë shtegtar poet si ti
ndonjë hije tjetër ndonjë fjalë ngushëllimi
në sallat e ngrohta do të recitojnë nën strehë zogjtë
sepse në secilin hark të kohës fle nga një fjalë
dhe zgjohet nga një fjalë ndër mote trishtuese si zgjohet batica…
a ikën lejlekët e verës sate vërtet apo e gjithë kjo frymon
mes gishtërinjve tanë mes mrumeve të dheut mes nesh
i gjallë përsëri si fjala i madhëruar përsëri si vepra

secili njeri që dashurohet sonte bie të prehet me emrin tënd
secili njeri që ëndërron sonte ka rrugë të largëta
secili njeri që zgjohet sonte në gojë ka emrin tënd
po ti qëndron mes lulesh as tokën e premtuar s’ta dhanë
re diku ka edhe qiell edhe yje edhe xhevahire edhe ti je
në fjalët e Lorkës në turmën e shqetësuar kokë pirgu
secila rrufe mbi ty bie çdo dafinë për ty thuret
asnjë ditë më e gjatë se vargu yt për liri

se ja si të ka zbritur në ballë gjithë nuri i yjeve
mund të ngjajë të zgjohet përsëri orkida e fjalës sate
për t’i marrë gjithë lulet për t’i tretur gjithë brengat
t’i rrëzojë gjithë kështjellat dhe zogjtë e plumbit në qiell
t’i rrëzojë të gjithë tymtarët e armëpunishteve
e t’i ndalë lumenjtë në strofuj hidrocentralesh të larta
se fjala jote bën çudira lules i jep ngjyrë
ngjyrave u jep shkëlqim amshimit kuptim lirie
po ti ja si rri mes kujtimesh tingull mes fjalëve plot lyrë
ja si rri i gjallë në duart e secilit si përmendore.

( Përgatiti: Mr. Kadri Rexha)

Kontrolloni gjithashtu

Albert Zholi

-Albert Z. ZHOLI: Flasin për Ditën e Verës: Luan Zhegu, Bashkim Alibali, Paro Ziflaj dhe Vitore Stefa. Leka

Flasin Luan Zhegu, Bashkim Alibali, Paro Ziflaj dhe Vitore Stefa. Leka -Dita e Verës nuk …