Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Ndërkohë që diskursi publik shpesh rrëshqet drejt garës për retorikë heroike e denoncime të ndërsjella, studime serioze si ato të Henry H. Perritt Jr. dhe James Pettifer ofrojnë analiza të qëndrueshme për luftën e Kosovës kundër agresionit shtetëror të Serbisë. Për herë të parë që prej Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, shqiptarët e Kosovës nxorën një formacion të organizuar ushtarak—Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK)—që ndikoi në mënyrë vendimtare mbi trajektoren historike të Kosovës dhe të çështjes shqiptare më gjerë, duke krijuar një konfigurim strategjik që hapi rrugën për ndërhyrjen ajrore të NATO-s kundër Serbisë (1999), një ngjarje me pasoja të thella politike në imagjinaren dhe elitat shtetërore serbe.
Në monografinë e tij, Henry H. Perritt Jr.—jurist, akademik dhe autor amerikan, profesor emeritus i së drejtës në Illinois Institute of Technology (Chicago-Kent College of Law)—e paraqet UÇK-në si një kryengritje të suksesshme të periudhës pas Luftës së Ftohtë, e mbështetur mbi mobilizimin shoqëror, rolin e diasporës, strategji të artikuluara komunikimi dhe një aftësi të theksuar për të shfrytëzuar dritaret ndërkombëtare të mundësisë. Sipas tij, UÇK-ja minimizoi përdorimin e dhunës ndaj civilëve, refuzoi ofertat e ndihmës nga rrjete fundamentaliste islamike dhe e fitoi pjesën më të madhe të betejës në arenën politike, duke krijuar kushtet që paraprinë ndërhyrjen e NATO-s dhe kornizimin e një procesi paqësor.
Ndërkohë, James Pettifer (St Cross College, University of Oxford) argumenton se UÇK-ja përbën lëvizjen e parë kryengritëse të suksesshme në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Ai ndjek transformimin e saj nga një rreth i vogël ilegal në Zvicër gjatë viteve 1980 në një forcë prej rreth 18.000 vetash, e cila, ndërmjet viteve 1997–1999, u aleua de facto me NATO-n. Analiza e Pettifer-it mbështetet në dokumente arkivore të panjohura më parë (ruse, amerikane, serbe, zvicerane), intervista me aktorë të përfshirë dhe dëshmi në terren. Në këtë kuptim, UÇK-ja shihet njëkohësisht si trashëgimtare e traditave të rezistencës shqiptare ndaj sundimit serb dhe si një kryengritje “postmoderne”, ku imazhi medial dhe menaxhimi i perceptimit ndërkombëtar u bënë pothuajse po aq të rëndësishme sa veprimtaria ushtarake në terren.
Në planin e debatit publik, shkrimtari Ismail Kadare—në një intervistë për Tagesspiegel (01.06.1999)—e artikuloi mbështetjen për armatosjen e UÇK-së në mënyrë kushtëzuese: nëse NATO do të hezitonte të angazhohej me trupa tokësore për të shmangur rreziqet për ushtarët e saj, atëherë duhej mbështetur pala që ishte e gatshme të merrte përsipër rrezikun për të mbrojtur civilët; por, me tërheqjen e forcave serbe dhe vendosjen e kontrollit evropian në Kosovë, arsyeja e rezistencës së armatosur do të pushonte. Ky pozicion përligj armatosjen si mjet provizor të vetëmbrojtjes deri në momentin kur ndërkombëtarizimi i konfliktit krijon garanci të besueshme sigurie.
Së fundi, ndërsa një pjesë e opinioneve e të majtës radikale në Evropë, kryesisht aleat të regjimit të Milosheviqit, reagoi me skepticizëm ose relativizim ndaj ndërhyrjes së NATO-s dhe legjitimitetit të luftës çlirimtare, ky debat bëri të dukshme ndarje konceptuale rreth nocioneve të sovranitetit, të drejtave të njeriut dhe përgjegjësisë për mbrojtje. Në polin tjetër të këtij spektri qëndrimesh, filozofi francez André Glucksmann theksonte dimensionin normativ të ndërhyrjes me formulimin: “Evropa e lirë lind në një Prishtinë të lirë.” Kjo tezë sintetizon logjikën se liria dhe siguria evropiane nuk janë të ndara nga zgjidhja e drejtë e konflikteve në periferi, por përkundrazi, varen prej tyre.
