Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Shqipja standarde është varianti i njësuar dhe i kodifikuar i gjuhës shqipe që përdoret sot si mjet komunikimi në të gjitha fushat e jetës publike, zyrtare dhe kulturore. Ajo është përzgjedhur dhe formësuar për të shërbyer si gjuha e përbashkët e shqiptarëve, duke kapërcyer kufijtë krahinorë dhe ndryshimet dialektore, me qëllimin kryesor që të sigurojë një mjet të unifikuar komunikimi të kuptueshëm për të gjithë. Ky variant nuk është thjesht një zgjedhje teknike gjuhësore, por një projekt kulturor e kombëtar, i cili lidhet ngushtë me përpjekjet shekullore të shqiptarëve për të pasur një gjuhë të njësuar letrare dhe për ta afirmuar atë si pjesë të pandashme të identitetit kombëtar.
Procesi i njësimit të shqipes ka filluar gradualisht, shumë përpara vendosjes përfundimtare të normës së sotme. Në shekujt XIX dhe XX, rilindësit shqiptarë dhe studiuesit e hershëm vunë re se përdorimi i dialekteve të ndryshme në shkrim krijonte vështirësi në komunikim dhe pengesa në zhvillimin e arsimit dhe kulturës kombëtare. Për këtë arsye, në botimet e para letrare dhe në tekstet shkollore u ndërmorën përpjekje për të afruar format e ndryshme të gjuhës, duke kërkuar një variant që mund të pranohej dhe përdorej nga të gjithë shqiptarët. Rruga drejt këtij unifikimi nuk ishte e lehtë, pasi kërkonte të merreshin vendime për aspekte të ndjeshme si drejtshkrimi, gramatika dhe përzgjedhja e fjalorit.
Ky proces u kurorëzua në Kongresin e Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe, mbajtur në Tiranë më 20–25 nëntor 1972, ku morën pjesë gjuhëtarë, shkrimtarë, mësues, studiues dhe përfaqësues të institucioneve arsimore e kulturore nga të gjitha trevat shqiptare, përfshirë edhe diasporën. Ky kongres miratoi normat e drejtshkrimit, rregullat e përdorimit gramatikor dhe parimet e përbashkëta për fjalëformimin, duke përcaktuar bazën mbi të cilën do të zhvillohej shqipja standarde. Vendimet e kongresit u bënë të detyrueshme për përdorim në arsim, media, administratë dhe botime shkencore e artistike.
Pas vitit 1972, shqipja standarde u përhap me shpejtësi në të gjitha hapësirat e përdorimit publik. Në shkolla, ajo u bë gjuha e mësimdhënies dhe mësimit, duke unifikuar tekstet dhe programet mësimore. Në media, u përdor për të garantuar një gjuhë të njëjtë në komunikimin e lajmeve, shkrimeve dhe programeve të ndryshme, duke ndikuar kështu në përhapjen e saj në të gjithë shoqërinë. Në administratë, përdorimi i standardit siguroi që dokumentet, ligjet dhe komunikimet zyrtare të kuptoheshin pa vështirësi nga çdo qytetar shqiptar, kudo që të jetonte.
Shqipja standarde ka luajtur dhe vazhdon të luajë një rol të rëndësishëm në ruajtjen e unitetit kombëtar. Ajo krijon një hapësirë të përbashkët komunikimi për shqiptarët në Shqipëri, Kosovë, Maqedoninë e Veriut, Mal të Zi, Luginën e Preshevës dhe diasporë. Duke pasur një gjuhë të njësuar, shqiptarët mund të shkëmbejnë ide, të botojnë libra, të zhvillojnë bashkëpunim akademik dhe kulturor pa pengesa të kuptueshmërisë. Në këtë mënyrë, standardi i shqipes është bërë një element që jo vetëm bashkon, por edhe forcon ndjenjën e përkatësisë dhe identitetit.
Edhe pse përdorimi i shqipes standarde është i detyrueshëm në kontekste zyrtare dhe formale, dialektet dhe të folmet lokale vazhdojnë të jetojnë dhe të lulëzojnë në jetën e përditshme, në komunikimin familjar, në letërsinë artistike apo në forma të tjera të shprehjes kulturore. Kjo bashkëjetesë e standardit me dialektet e pasuron gjuhën shqipe, duke i dhënë asaj gjallëri dhe trashëgimi të pasur shprehësie.
Në kushtet e globalizimit dhe të ndikimit të madh të gjuhëve të huaja, shqipja standarde mbetet një mjet i domosdoshëm për ruajtjen dhe zhvillimin e gjuhës sonë. Ajo kërkon përdorim të kujdesshëm, respektim të normave dhe përpjekje të vazhdueshme për ta pasuruar me fjalë të reja e me mjete të përshtatshme shprehëse. Vetëm në këtë mënyrë ajo mund të vazhdojë të përmbushë rolin e saj si gjuha e përbashkët e të gjithë shqiptarëve, duke u përshtatur me kohën dhe duke mbajtur të gjallë një nga shtyllat kryesore të identitetit tonë kombëtar.
