Isuf Ismaili: Krijimtaria letrare e Lebit Murtishit iu flet zemrave shqiptare e njerëzore

Poeti, prozatori dhe dramaturgu Lebit Murtishi është nga ata krijues që vargun poetik, fjalën artistike e shoqëron me nota të një harmonie muzikore me ndjeshmërinë shpirtërore, në një përmbledhje ndërthurjesh ideore, nga edhe më fuqishëm se me ndonjë motiv tjetër shquhet motivi i dashurisë për atdheun dhe përkushtimi ndaj dëshmorëve dhe heronjve, të cilët u flijuan për lirinë e njëmendtë dhe bashkimin e Atdheut. E tërë vepra e tij  jetësore e krijuese është një përkushtim i theksuar ndaj arsimit, kulturës, letërsisë dhe ribashkimit të trojeve të Shqipërisë.

Mësuesi patriot, Lebit Murtishi e mbrojti  shkollën shqipe në Ladorishtë, me forcat shpirtërore atdhetare të shumëfishuara, përballë policisë e pushtetit shovinist e barbar sllavo- maqedonas. Ai ishte i gatshëm të flijojë madje edhe jetën për shkollën e arsimin shqip, për shkollën e cila u bë vatra jo vetëm e mësimit nga lëndët e shumta shkencore e shoqërore, por u bë edhe shkolla e edukimit njerëzor e atdhetarizmit shqiptar.

Momentet sa krenare aq edhe madhështore për hapjen e shkollës shqipe me forcat fizike e shpirtërore, morale e atdhetare në radhë të parë të prijatarëve a nismëtarëve si Lebit Murtishi Kadri Labënishti, kryeplaku i fshatit, Qemal Lena dhe mësuesit e atdhetarët të tjerë qofshin nga Ladorishta a të vendeve të tjera, kanë gjetur trajtimin artistik tek  romani: “Udhët e yjeve” . Ky roman i Lebitit është një përshkrim jo vetëm kësaj ngjarje, por shtrihet në kohë të ndryshme e në vatra të ndryshme shqiptare, ku mbizotëron një harmoni rrëfimtare e meditative e gërshetuar në mënyrë të shkëlqyer si nga ana ideore ashtu edhe nga ana artistike.

Një pjesë e madhe e mësimdhënësve, e në mesin e tyre edhe mësuesi, vëllai e shoku ynë i dashur Lebit Murtishi, u bënë flamurtarët, zëdhënësit dhe edukatorët më të mëdhenj të atdhetarizmit dhe bashkimit të trojeve të Shqipërisë.

Në këto shkolla shqiptare këta mësimdhënës dolën në radhët e para të demonstratave dhe aksioneve, në ballë të manifestimeve, grumbullimeve e veprimtarive jo vetëm për çeljen e shkollave shqipe, por edhe për çlirimin e bashkimin kombëtar, prandaj pushtuesit serbë, maqedonas e malazezë i burgosën i torturuan për vdekje e megjithëkëtë  një pjesë e madhe prej tyre mbijetuan. Mbijetoi edhe Lebiti, të cilin kriminelët policë, barbarë sllavo-maqedonas e liruan nga burgu, ngase e kishin torturuar për vdekje, e liruan që të vdiste në shtëpi, por ai e mundi vdekjen me forcat e pashterura njerëzore e atdhetare dhe kështu së bashku jo vetëm punën e tij praktike e veprën konkrete të aksionit, por edhe  me krijimtarinë e tij letrare është pjesë e dritës dhe rrezatimit artistik, është pjesë e pandarë në kurorën e atdhetarizmit shqiptar.

Lebit Murtishi u lind në Ladorishtë, më 1955  në një fshat shqiptar a katund siç i thonë arbërisht, afër Strugës, i cili ngrihet në lartësinë 850 metra mbi nivelin e detit. Është në kufi me fshatin Frëngovë dhe afërsisht 2 km., deri në Qafë Thanë, ku padrejtësisht është vënë kufiri në mes trojeve shqiptare, por që në kuptimin shpirtëror për të gjithë atdhetarët e liridashësit shqiptarë ai kufi as ka ekzistuar dhe as nuk ekziston. Shqipërisë i kemi thënë e i themi Atdheu ynë, aty ku shqiptari gjallëron në trojet e tija brez pas brezi edhe pse armiqtë serbë, sllavo – maqedonas, malazezë e grekë na i pushtuan më shumë se gjysmën trevave shqiptare.

Dhe ja ç`na thotë Lebeti duke evokuar historinë i flet edhe të tanishmes i flet brezave dhe i jep peshën e porosisë atdhetare në artin poetik:

Ah për pak harrova!/Ku mbeti Prizreni?/ S`ka më pashallëqe,/Vendosi Kuvendi

Shkoni nga të doni,/ Mes për mes t`i bini,/ Një dhe një të vetme,/ Shqipërinë e shihni.

Te libri: “Poezi dhe dy monodrama” 2013, poezia: “Shqipërisë”

Kështu i flet shpirti, kështu i shkruan dora, kështu krijoji vepra që lexuesit shqiptarë të komunikojnë përherë e në kohë të ndryshme me të dhe këta  të pasurohen e të begatohen me ide të mëdha e me shije artistike, të marrin frymëzime për të ecur e gjallëruar në botën e lavdisë e krenarisë shqiptare.

Në poezinë  e krijimtarinë e tërësishme letrare sado që e hasim motivin lirik, atij më për zemër i shkon motivi epik, heroik, madhështor dhe krijimtaria e tij pikërisht kulmon me përkushtim letrar ndaj heronjve e dëshmorëve të atdheut dhe porosive për jetësimin e synimeve dhe idealeve shqiptare.

Prandaj edhe natyrshëm i derdh vargjet poetike e fjalitë prozaike e dramatike në vepra për heronjtë e Shqipërisë, të cilët u flijuan në luftën heroike të UÇK- ës si Adem Jashari, Fehmi Lladroci, Tahir Sinani etj.

Tri monodramat për këta tre heronj paraqesin ndërthurjen logjike e harmonike, gjuhësore e letrare në lidhshmëri të pandashme me heroizmin dhe porosinë për jetësimin e ribashkimit të Shqipërisë dhe mbarëvajtjes së saj.

Përmbyllja që i bënë monodramës “Ky dhe ka zot” kushtuar Komandantit Legjendar të UÇK- ës Adem Jashari, janë fjalitë më kuptimplota të ndërlidhura me atë që u tha më sipër.

“Ky dhe ka emër, ky dhe ka Zot

Unë jam Shqipëria që nuk di për mort “

Përveç stilizimit gjuhësor e letrar këtu kemi dhe simbolikën e identifikimit të heroit me Nënë Shqipërinë, së cilës i dha jetë nga jeta e tij dhe pikërisht nga ky heroizëm e flijim dhe heroizma të tjerë rron Shqipëria me heronjtë e saj, që nuk dinë se ç`është morti.

Po kështu edhe tek monodrama “Kosova nuk di të vdesë” kushtuar heroit Fehmi Lladroci shquhet pikërisht përkushtimi atdhetar që shkon aq ndjeshëm në kuptimin e jetësimit të idealeve shqiptare.

Tjetra monodramë: “Këngë prej dheu”, kushtuar heroit të kombit Tahir Sinani, i cili mori pjesë në tri luftërat e UÇK- ës, në mënyrë shumë të natyrshme e gjejmë fillim dhe kulmin artistik  në vargjet.

Dhe trup e tërthor/ e tërthor e trup/ gjithandej rrugët më çojnë, / përmes Shqipërisë.

Gjuha e veprës letrare të Lebit Murtishit është shumë mirë e latuar, nëpërmjet së cilës ndërthuret e harmonizohet së bashku edhe figurshmëria e simbolika, ritmi, rima dhe përgjithësisht vlera artistike e ideore.

Ai fjalën e nxjerr ëmbëlsisht nga gurra e gjuhës shqipe dhe i drejtohet popullit.

Dritëro Agolli në një artikull ka theksuar: “Poezia si çdo art tjetër, duhet t`u flasë zemrave dhe të bëhet e nevojshme si ajri, uji dhe buka”

Pikërisht edhe Lebit Murtishi padyshim e themi se përveç dellit poetik që e ka, përveç muzikalitetit të ëmbël që shfaq në veprën e tij letrare, ai i flet zemrave njerëzore, lexuesve shqiptarë dhe sidomos poezia e tij ndjehet si ajri i freskët malor.

24.11.2013.

Kontrolloni gjithashtu

Karderinis Isidoros

ISIDOROS KARDERINIS: RICS+: Një zgjerim mbresëlënës

Në agimin e vitit 2024, nga 1 janari, pesë vende të tjera u bënë anëtarë …