Nën kujdesin e Agjencisë për Komplekset Memoriale të Kosovës, e udhëhequr nga z. Imer Hakaj, ka nisur zyrtarisht projekti i madh kombëtar për rivarrimin e 47 dëshmorëve të komunës së Istogut, të cilët do të prehen përfundimisht në Kompleksin Memorial në Vrellë. Ky është një akt respekti dhe përuljeje ndaj atyre që dhanë jetën për lirinë tonë, një vendim që forcon përkushtimin institucional dhe shoqëror për ruajtjen e kujtesës historike.
Sot, së bashku me shiun që rridhte me emocionet e të pranishmëve, u bë zhvarrimi i pesë dëshmorëve të fshatrave Vrellë dhe Orroberdë. Në këtë ceremoni të ndjerë morën pjesë dhjetëra familjarë, përfaqësues të Policisë së Kosovës, Forcës së Sigurisë së Kosovës, si dhe Institutit të Mjekësisë Ligjore.
Feriz Blakaj, dëshmor nga fshati Vrellë, ishte i pari që u nxor nga varri i tij për t’u nisur drejt prehjes përfundimtare në Kompleksin Memorial. Ai kishte pushuar në heshtje për vite me radhë në varrezat e fshatit, por sot, emri dhe kujtimi i tij u ringjallën me nderim dhe përkujdesje të veçantë.
Nga lagjja Muzlijaj e Orroberdës, u zhvarros Nazmi Muzlijaj, një tjetër luftëtar i lirisë, që kishte zgjedhur të përballej me pushtuesin në një kohë kur gjithçka duhej fituar me gjak. Trupi i tij u përcoll me krenari e dhimbje të përmbajtur, si dëshmi e një ideali që e bëri jetën e tij të pavdekshme.
Një moment i veçantë ndodhi gjatë zhvarrimit të dëshmorit Arton Zogaj. Përkrah trupit të tij, u gjetën edhe dy bomba dore, të cilat besohet se janë vendosur pranë varrit të tij si një amanet i heshtur nga shokët e luftës – simbol i vazhdimësisë së betimit për liri dhe i respektit të pashuar ndaj tij. Ky zbulim mbushi me emocione të forta zemrat e të pranishmëve, duke i dhënë edhe më shumë peshë këtij momenti historik.
Në vazhdim, pranë shkollës “Zymer Zeka” në Orroberdë, u zhvarrosën edhe dy dëshmorë të tjerë: Qazim Hakaj dhe Nexhmedin Hakaj, bij të një familjeje që dha më shumë se një jetë për lirinë. Ata lanë gjithçka pas – jetën, rininë, ëndrrat – për të mos u përkulur kurrë para padrejtësisë. Sot, emrat e tyre gdhenden edhe një herë në kujtesën tonë kombëtare, si gdhendje e përhershme e sakrificës më të lartë.
Pavarësisht reshjeve të shiut, që s’e ndalën për asnjë çast këtë proces të ndjeshëm, çdo hap i këtij rrugëtimi ishte një nderim i heshtur për dëshmorët – sepse kur ata kthehen në një vend të përbashkët prehjeje, kthehen edhe në një vend të përbashkët kujtese.
Vrella, me këtë kompleks memorial, po shndërrohet në një altar të ri të lavdisë, ku brezat do të mësojnë se liria nuk ishte dhuratë, por amanet me gjak.
Ky ishte vetëm hapi i parë. Por zemra e kombit do të rrahë gjithmonë më fort kur kujton bijtë e tij më të mirë.