Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
India dhe Pakistani kanë qenë të përfshira në katër luftëra të mëdha deri më sot që nga fitimi i pavarësisë nga Britania e Madhe në gusht të vitit 1947. Ato kanë qenë gjithashtu të përfshira në dhjetëra përleshje dhe konflikte me intensitet më të vogël.
Në vitin 1947, u krijuan dy shtete të ndara, duke përbërë “divorcin” më të dhunshëm në histori. India, ku mbizotërojnë hindutë, dhe Pakistani, ku mbizotërojnë myslimanët. Bashkëjetesa e dy vendeve është njollosur nga dhuna masive dhe lëvizjet e popullsisë, duke shkaktuar plagë të pariparueshme dhe dyshime të mëdha reciproke.
Lufta Indo-Pakistaneze e viteve 1947-1948, e njohur edhe si Lufta e Parë e Kashmirit, ishte një luftë e zhvilluar midis Indisë dhe Pakistanit për shtetin princëror të Jammu dhe Kashmirit, një rajon strategjikisht i rëndësishëm në Himalajet Perëndimore, në veri të Indisë dhe Pakistanit. India më pas pushtoi rreth dy të tretat e rajonit dhe Pakistani një të tretën tjetër.
Duhet theksuar gjithashtu se Kina ka kontrolluar një pjesë të Kashmirit, Aksai Chin në anën lindore që nga vitet 1960.
Kashmiri mbulon një sipërfaqe prej 222,200 kilometrash katrorë. Rreth 4 milionë njerëz jetojnë në Kashmirin e administruar nga Pakistani dhe 13 milionë në Jammu dhe Kashmirin e administruar nga India.
Popullsia e rajonit është kryesisht myslimane. Pakistani kontrollon pjesët veriore dhe perëndimore, përkatësisht Azad Kashmir, Gilgit dhe Baltistan, ndërsa India kontrollon pjesët jugore dhe juglindore, duke përfshirë Luginën e Kashmirit dhe qytetin e saj më të madh, Srinagar, si dhe Jammu dhe Ladakh.
Kashmiri nuk ka vetëm rëndësi strategjike, por edhe vlerë të thellë simbolike për Indinë dhe Pakistanin, të cilat të dyja vendet i pretendojnë në tërësinë e tyre.
Pakistani thekson se shumica e popullsisë së Kashmirit është myslimane dhe për këtë arsye e konsideron atë një zgjatim natyror të vetvetes, ndërsa India thekson natyrën e tij shumëfetare dhe për këtë arsye e konsideron atë një pjesë integrale të tij.
Kashmiri është ndërthurur gjithashtu në narrativën kombëtare të dy vendeve, duke e bërë çdo tërheqje politikisht të vështirë. Termi “Kashmir i pushtuar nga indianët” dominon diskursin mediatik pakistanez, ndërsa tekstet shkollore pakistaneze e portretizojnë Indinë në një dritë negative.
Në të njëjtën kohë, rajoni është i pasur me burime ujore, jetësore për bujqësinë në Indinë veriore dhe Pakistanin. Lumenjtë më të mëdhenj të rajonit, ndër të tjerë, burojnë ose kalojnë nëpër Kashmir. Në veçanti, lumi Indus buron në Tibet, kalon Indinë nga Kashmiri Indian dhe përfundon në Pakistan, duke përbërë arterien kryesore të sistemit hidrologjik pakistanez. Më shumë se 90% e bujqësisë pakistaneze varet drejtpërdrejt ose tërthorazi nga ujërat e saj. Ujërat e lumit Indus nuk janë vetëm një burim natyror, por edhe një çështje gjeopolitik.
Në vitin 1965, shpërtheu përsëri lufta midis Indisë dhe Pakistanit, e cila u bë e njohur si Lufta e Dytë e Kashmirit, dhe ishte një seri përleshjesh midis forcave ushtarake të dy vendeve, nga gushti 1965 deri në shtator të njëjtit vit. Luftimet u zhvilluan në këtë zonë territoriale, të pretenduar nga të dy vendet, dhe ishin një vazhdim i betejave të zhvilluara atje në vitin 1947. Edhe pse lufta zgjati vetëm tre javë, ajo ishte veçanërisht e përgjakshme.
Lufta indo-pakistaneze e vitit 1971 filloi me Luftën e Pavarësisë së Bangladeshit, e njohur atëherë si Pakistani Lindor. Mbështetja indiane për lëvizjen e pavarësisë së Bangladeshit ishte zanafilla e atij konflikti, i cili ishte një vazhdim i luftës së mëparshme të vitit 1965 midis Indisë dhe Pakistanit.
Forcat Ajrore Pakistaneze, në një veprim spektakolar, nisën një sulm parandalues në bazat ajrore në Indinë veriore më 3 dhjetor 1971, me qëllim shkatërrimin e Forcave Ajrore Indiane në tokë. Sulmi ajror do ta fuste Indinë në luftën midis Pakistanit dhe Bangladeshit, e cila kishte shpërthyer tashmë më 26 mars 1971, dhe do të përfundonte me disfatën e ushtrisë pakistaneze më 16 dhjetor të njëjtit vit dhe pavarësinë e mëvonshme të Bangladeshit.
Lufta e Kargilit u zhvillua midis majit dhe korrikut 1999 midis Pakistanit dhe Indisë në rajonin e Kargilit. Lufta u zhvillua në lartësi të mëdha prej rreth 5,000 metrash dhe në kushte ekstreme, dhe ishte një konflikt i madh dhe vdekjeprurës. Lufta rezultoi në viktima të konsiderueshme nga të dyja palët, me vlerësime për vdekjet e ushtarëve indianë në rreth 527 dhe humbjet pakistaneze që varionin nga 400 deri në 4,000.
India dhe Pakistani, të cilët vlerësohet se kanë numër të barabartë të kokave bërthamore – India zotëron 172 koka bërthamore dhe Pakistani 170 – kohët e fundit janë përfshirë përsëri në konflikt ushtarak, konflikti më serioz midis dy fuqive bërthamore në dy dekada.
“Kapitulli” i ri i tensionit u hap në orët e para të së mërkurës, më 7 maj 2025, kur India bombardoi nëntë objektiva brenda Pakistanit dhe Kashmirit pakistanez, në hakmarrje për masakrën e 22 prillit 2025, kur 25 turistë indianë dhe një shtetas nepalez u vranë nga persona të armatosur në vendpushimin turistik Pahalgam në Luginën Baisaram, duke shkaktuar zemërim të përhapur në Indi.
Që nga orët e para pas masakrës, Nju Delhi akuzoi Islamabadin për mbështetjen e grupit xhihadist që është përgjegjës për këtë sulm vrasës, diçka që qeveria pakistaneze e mohoi kategorikisht.
Pas katër ditësh përleshjesh të ashpra në kufirin e dy fuqive bërthamore, më 10 maj 2025 u arrit një marrëveshje armëpushimi, pas presionit të fortë diplomatik nga SHBA-të, e cila do të jetë e kënaqshme nëse konsolidohet dhe nuk rezulton e brishtë.
Megjithatë, India është më e madhe në popullsi, fuqi ekonomike dhe ushtarake sesa Pakistani. Popullsia e Indisë është 1.438 miliardë banorë, ndërsa ajo e Pakistanit është 247.5 milionë. Ajo renditet gjithashtu si fuqia e 4-t më e fuqishme ushtarake në botë, ndërsa Pakistani renditet i 12-ti. India renditet gjithashtu e 5-ta në ekonomitë më të fuqishme në botë.
Pas incidentit tragjik në Pahalgam, India pezulloi Traktatin e Ujërave të Indusit të vitit 1960 që ndante gjashtë lumenjtë e pellgut të Indusit midis dy vendeve. Pezullimi i Traktatit nga India, një hap hakmarrës pas sulmit të dhunshëm, nuk është vetëm një veprim simbolik, por ka edhe pasoja materiale.
Në përfundim, dua të theksoj me theks se të dy vendet duhet më në fund të gjejnë një zgjidhje për mosmarrëveshjet e tyre – gjë që sigurisht nuk është e lehtë – dhe të ecin në rrugën drejt paqes së qëndrueshme, duke pasur parasysh se ato janë fuqi bërthamore dhe një përballje bërthamore midis tyre, e cila mund të rezultojë nga një gabim fatal, do të ishte absolutisht shkatërruese.
*Isidoros Karderinis lindi në Athinë në vitin 1967. Ai është gazetar, korrespondent i shtypit të huaj i akredituar në Ministrinë e Punëve të Jashtme Greke, si dhe ekonomist, romancier dhe poet. Artikujt dhe raportet e tij janë botuar në gazeta, revista dhe faqe interneti në 130 vende. Facebook: Karderinis Isidoros
