Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Propaganda
Mënyra se si paketohet një mesazh përcakton bindjen e tij. Prandaj, gjuha është një mjet propagande që nuk duhet nënvlerësuar: zgjedhja e fjalëve dhe shprehjeve të caktuara mund të ketë një ndikim të madh në perceptimin e publikut.
Përgjithësimet vezulluese janë fjalë ose shprehje të paqarta që të gjithë i shoqërojnë me diçka pozitive, por askush nuk mund të thotë saktësisht se çfarë nënkuptojnë. Meqenëse nuk ka një standard të qartë, përdoruesit e këtyre fjalëve nuk mund të fajësohen nëse rezulton se publiku i ka interpretuar ato ndryshe.
Përgjithësimet vezulluese shpesh gjenden në reklama dhe në politikë. Mjafton të mendojmë për terma si “artizanale” ose “të frymëzuara nga përbërës natyralë” në reklamat ushqimore. Në fushatat politike, dëgjohen rregullisht fjalë si “liri” dhe “ndryshim”.
Fyerjet
Një teknikë tjetër e zakonshme, në të cilën gjuha përdoret si mjet propagande, është përdorimi i fyerjeve për të përshkruar kundërshtarin. Kjo mund të jetë shumë agresive, në formën e fyerjeve të drejtpërdrejta, ose më pak e dukshme, në formën e karakterizimeve negative.
Kjo teknikë përdoret shpesh në kontekst politik. Kundërshtarët e feministëve, për shembull, flasin për “feminazistë”, ndërsa mendimtarët e krahut të majtë nganjëherë quhen “përqafues emigrantësh”. Por mund të jetë edhe më e thjeshtë, si përshkrimi i kundërshtarit si “egoist” ose “gënjeshtar”.
Metaforat dhe eufemizmat
Metaforat dhe eufemizmat janë mënyra të zgjuara për të depërtuar në mendjen e dikujt dhe për të ndikuar në mendimet e tij. Ato mund të evokojnë konotacione negative ose pozitive, ose ta bëjnë diçka të duket më keq apo më mirë sesa është në të vërtetë.
Disa politikanë përdorin fjalën “të paligjshëm” për të përshkruar refugjatët, gjë që ngjall ndjenja negative. Metafora si “po na mbytin një cunami refugjatësh” gjithashtu kanë një ndikim të fortë: një cunami tingëllon si diçka intensive dhe e rrezikshme, sikur një kërcënim i madh po afrohet.
Përdorimi i gjuhës si mjet propagande quhet gjithashtu gjuhë e dyfishtë, pra gjuhë që synon të mashtrojë. Me fjalë të tjera, bëhet fjalë për fjalë dhe shprehje që ngjallin ndjenja të caktuara ndaj kundërshtarit dhe që përdoren nga njerëz që përdorin një gjuhë jashtëzakonisht mashtruese, evazive, eufemiste, konfuze ose egocentrike.
Para se të shqyrtojmë rritjen e këtij fenomeni dhe të nxjerrim në pah dallimet midis gazetave të ndryshme dhe llojeve të populizmit, është e dobishme të kuptojmë se për çfarë po flasim. Populizmi supozon se shoqëria është e ndarë në dy grupe: popullin dhe elitën e korruptuar. Ai është një formë politike në të cilën populisti pretendon se përfaqëson pikëpamjet e popullit.
Këto grupe vendosen përballë elitës, siç janë politikanët ose drejtuesit e bankave, apo edhe përballë një grupi të paqartë “të huajsh”, siç janë azilkërkuesit. Mund të bëhet gjithashtu dallim midis populizmit të krahut të majtë dhe atij të krahut të djathtë. Për t’i marrë parasysh këto forma të ndryshme, është bërë një përzgjedhje termash që bien nën secilin lloj populizmi (të cilat mund të gjenden në shtojcë).
Gjuha populiste është shtuar ndjeshëm në disa gazeta kosovare.
Centrizmi i njerëzve i vendos njerëzit e zakonshëm në qendër, duke i konsideruar të gjithë pjesëtarë të të njëjtit grup, shpesh të përkufizuar si “shumica e heshtur”. Në këtë kontekst, populli duhet të pasqyrohet drejtpërdrejt në vendimmarrjen politike. Numri i artikujve që paraqesin këtë retorikë po rritet në të gjitha gazetat, por në disa prej tyre kjo rritje është dukshëm më e madhe, veçanërisht vitet e fundit.
Kjo përfshin terma të tillë si anti-elita, e cila përfaqëson njerëzit e zakonshëm që kundërshtojnë të jashtmit. Në këtë formë, elita paraqitet si e korruptuar dhe e interesuar vetëm për përfitime personale, zakonisht nën maskën e politikanëve.
Gjuha populiste në gazeta është, pra, në rritje.
Nëse i kombinojmë të gjitha gazetat dhe kategoritë, vërejmë një numër më shumë se të dyfishuar artikujsh që përdorin terminologji populiste që nga viti 2000. Këta terma mund të rrjedhin nga citime të politikanëve ose qytetarëve, ose të jenë të rrënjosur në stilin e shkrimit të kolumnistëve dhe gazetarëve. Nëse artikulli që po lexoni këtu do të ishte botuar në njërën prej këtyre gazetave, ai do të ishte përfshirë gjithashtu në rezultatet e analizës.
Një rritje e gjuhës populiste në gazeta mund të jetë e shpjegueshme, por ajo që është befasuese është se cila gazetë po shfaq rritjen më të madhe. Shpesh pritet që gazetat më sensacionaliste dhe emocionale ta përdorin më shumë këtë gjuhë, por çuditërisht kjo nuk reflektohet gjithmonë në rezultate. Në fakt, gazetat cilësore shpesh shfaqin performancë më të mirë.
Media mund të veprojë si një lloj stafete, duke tërhequr vëmendjen te qëndrimet e populistëve, sepse ato konsiderohen të denja për lajm. Duke cituar politikanët, bëhet e qartë se kush është burimi; kjo quhet gjuhë pasive. Kjo formë e populizmit haset më shpesh në gazetat cilësore.
Gjuha aktive, përkundrazi, i referohet përdorimit të populizmit nga vetë media ose gazetarët, si një kornizë për të paraqitur probleme apo zhvillime shoqërore. Kjo formë është më e rrezikshme, sepse burimi nuk është i qartë. Rritja e partive populiste të suksesshme mund të shpjegojë shtimin e gjuhës populiste: ndërsa partitë politike bëhen gjithnjë e më të afta në përdorimin e retorikës populiste, edhe publiku mund të bëhet më i hapur ndaj ideve të tilla. Për t’iu përshtatur kësaj prirjeje, mediat mund të zgjedhin gjithnjë e më shpesh përdorimin e gjuhës populiste.
Megjithatë, këto shpjegime janë të vështira për t’u vërtetuar shkencërisht. Nevojiten kërkime afatgjata përmes anketave ose eksperimenteve për të demonstruar, për shembull, pasojat e sjelljes populiste në votim si rezultat i konsumit mediatik.
Edhe pse ekziston një trend në rritje i përdorimit të termave populiste, nuk duhet të kemi frikë të tepruar nga ajo që quhet “populizëm i trashë”. Ky term nënkupton populizmin që kombinon disa kategori në një artikull të vetëm, për shembull kur njerëzit e zakonshëm vendosen përballë elitës së korruptuar dhe migrantëve të paraqitur si të rrezikshëm. Ekziston një dyshim i fortë se kjo formë e populizmit ka ndikimin më të madh në sjelljen e votimit. Por, për fat të mirë, kjo dukuri haset relativisht rrallë, prandaj mund të thuhet se nuk ka arsye për shqetësim të tepruar.
