Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Vrasja politike e Oliver Ivanoviqit nuk u krye rastësisht në ditën kur rifilloi dialogu midis Beogradit dhe Prishtinës, pas një viti të stagnimit. Është e qartë se vrasjet janë llogaritur për të ndalur dialogun, për të parandaluar normalizimin e marrëdhënieve mes Serbisë dhe Kosovës dhe për destabilizimin e përgjithshëm të rajonit. Zhvillime të tilla do të shkonin krah për krah me strukturat e shumta ekstremiste, sidomos disa politikanëve shqiptarë në Kosovë, një segmenti të Kishës Ortodokse Serbe, deri te elementët pro-rusë në Serbi.
Publiku ka arritur në përfundimin se vrasja e Ivanoviç nuk duhet të lidhet me krimin, pasi kjo do të tërheqë vëmendjen në anën e gabuar dhe do të depolitizojë tërë rastin. Megjithatë, problemi është se në veri të Kosovës, politika dhe kriminaliteti janë kaq të ndërthurura, kështu që lidhen me një nyje të pandashme dhe është e pamundur që ato të ndahen. Ivanoviq shqetësoi strukturat kriminale, në të dy anët, atë serbe dhe shqiptare. Ne nuk duhet të harrojmë se kur aktivitetet grabitqare dhe kriminale janë të shqetësuar, ajo e ka shumë e lehtë për të i kalura të gjitha pasionet e kombëtare, dhe njerëzit në anën tjetër të ligjit, shpejt gjejnë një gjuhë të përbashkët. Ky ishte rasti në luftërat e viteve 1990, dhe po kështu është edhe sot. Asnjë vlerë multikulturore dhe multietnike nuk është aq e suksesshme sesa ajo në sferën e krimit.
Një mungesë e plotë e kontrollit mbi rrjedhën e parasë, e cila në sasi të mëdha vjen nga nga Kosova e Serbia, si dhe struktura e dobët qeverisjes, kanë krijuar kushte ideale për lulëzimin e krimit, korrupsionit dhe shndërrimin e veriut të Kosovës në një lloj të “Perëndimi” të Egër. Mungesa e sigurisë dhe strukturat kriminale në territorin e veriut kanë në ekzistuar për dekada të tëra, dhe askush nuk bën asgjë për ta ndërprerë këtë praktikë dhe për të krijuar kushte që gjendja në veriun e Kosovës rregullohet me ligj. Sipas hulumtimit të brendshëm, midis viteve 2001 dhe 2014, në Kosovë, mesatarisht 867,000 euro në ditë derdhen nga buxheti i Serbisë. Paratë dërgohen në një sërë arsyesh, si reale, ashtu edhe fiktive.
Kur serbët kanë frikë nga serbët
Në financat, në qeverisjen lokale, kompanitë fiktive, mbikëqyrëse dhe menaxhuese më bordet e tyre nuk ka projekte që nuk janë bërë, me qëllim për të rritur pagat dhe përfitimet, madje edhe për njerëzit që nuk jetojnë në Kosovë. Me praktikë të ngjashme, ajo ka vazhduar deri më sot. Kështu, për shembull, gjashtë vjet më parë, në një kohë kur Aleksandar Vulin ka qenë drejtor i Zyrës për Kosovë, për futjen e një video vëzhgimi në komunën e Zveçanit ka shpenzuar më shumë se 900.000 euro nga buxheti i Serbisë, dhe se prokurimi i dyshimtë ende shënuar si”konfidencial”.
Në një intervistë me të përjavshmen “Vreme”, në shtator të vitit të kaluar, Ivanoviq kishte vënë në pah statistikat fatale që flasin për gjendjen në Mitrovicë: “Në vitet e fundit në Mitrovicë, kemi pasur mbi 50 raste të makinave djegur, duke hedhur granata dore dhe dy vrasje të pazgjidhura, gjithë kjo ndodh në territorin, dy ekilometra e gjysmë katrorë, e cila është e mbuluar plotësisht nga kamerat e sigurisë. Eshtë e qartë se policia është frikësuar për të mos zbuluar dhe akuzuar autorët, apo autorët e sulmeve të tilla dalin të jenë të lidhur me strukturat e sigurisë, kishte thënë Ivanoviq duke veçuar se me qindra njerëz me të cilët ai foli pas lirimit nga burgu kishin shprehur frikë për sigurinë e tyre, se ata nuk ishin të kërcënuar nga shqiptarët, por nga serbët”. Bandat lokale dhe kriminelët që lëvizin hipur në xhipa pa targa. Presion veçanërisht i fortë është vendosur tek aktorët politikë që nuk janë të zgjedhur e të preferuar të Beogradit. Është si një rregull i pashkruar që kushdo që nuk është në listën serbe, ai nuk duhet të përfshihet as në politikë. Kështu, vitin e kaluar, katër persona u tërhoqën nga lista e Iniciativës Serbisë Qytetare, Demokracia, Drejtësia e Oliver Ivanoviqit, për shkak të frikësimit. Edhe Partia e Pavarur Liberale, e Slobodan Petroviqir nuk ka guxuar të vënë në dukje kandidatin e për kryetar të Graçanicës, sepse e dinte se askush nuk do të ishte në gjendje për të mbrojtur një kandidat të tillë potencial.
Në vitin 2013, qeveria serbe zëvendësoi Rada Trajkoviqin me v. d. drejtor i Qendrës Shëndetësore në Graçanicë, madje ai është penguar edhe të punojë si mjek. Sulmet ndaj gazetarëve janë gjithashtu një dukuri e rregullt. Kështu, disa herë ndodhi që portali KoSSev u kërcënua kur u përpoq për të raportuar në mënyrë objektive dhe për të krijuar një dialog mes serbëve dhe shqiptarëve.
Pasojat kanë arritur nivelin më të vështirë
Atmosfera e frikës, dhunës dhe persekutimit bëhet nën përkujdesjen e autoriteteve në Beograd. Kjo është pikërisht qeveria aktuale, e cila ka arritur të ruajë vazhdimësinë me të gjitha qeveritë e mëparshme gjatë dekadave të fundit, duke ruajtur gjendjen e jashtëzakonshme në Kosovë, ose të paktën një pjesë të Kosovës, që ka qenë dhe është në dispozicion prej kohës së sundimit të Sllobodan Millosheviqit. Ky është një biznes shumë fitimprurës, sepse rrjedhat financiare të parave lënë mjaft hapësirë për keqpërdorime të ndryshme. Kosova është vend ideale për të gjitha llojet e manipulimit, për shkak se aktorët politikë, në luftën e tyre politike mbrohen duke iu referuar patriotizmit, mbrojtjes së tokës së shenjtë serbe dhe mbrojtjen e serbëve nga vuajtjet. Dhe ndërsa ata janë të zënë në rraha-gjoks patriotik, paratë nga buxheti i Serbisë përfundojnë kush e di në cilët xhepa.
Oliver Ivanoviç dhe familja e tij kanë qenë subjekt i sulmeve dhe kërcënimeve për vite me rradhë. Nën makinën e tij në vitin 2005, u vendos një bombë. Kur ai kandidoi për kryetar të Mitrovicës në vitin 2013, një sulmues i panjohur hyri në shtëpinë e tij dhe i sulmoi fizikisht bashkëshorten. Edhe para zgjedhjeve të vitit të kaluar ia dogjën makinën e tij. “Është tragjike që, pas 18 viteve të jetesës nga frika e shqiptarëve ekstremistë, serbët tani frikësohen nga ekstremistët në radhët e veta, kishte thënë Ivanoviq në intervistën e tij për të përjavshmen, “Vreme”. Në të njëjtën intervistë, ai tha se kishte ngritur ngritur një padi penale, në prokurorinë e Kosovës dhe në atë të Serbisë, kundër personave NN, për tri raste të frikësimit. Po pres që prokuroria Kosovës të përgjigjet, sepse në qoftë se kjo gjendje vazhdon, do të ketë pasoja të rënda, ka thënë ai mes tjerash.
Ivanoviq nuk mori asnjë përgjigje, dhe natyrisht që pasoja më të rënda erdhën në formën më të keqe dhe kulmuan me vrasjen e tij. Kjo ndodhi në ditën kur katër vjet më parë i kishin vrarë mikun dhe bashkëpunëtorin e tij politik, Dimitrije Janiçijeviq, kandidat për kryetar të Mitrovicës. Rastet e mëparshme të vrasjeve, hedhjes së bombave dhe kërcënimeve kanë mbetur kryesisht pa një epilog gjyqësor. Tani aksionet janë shumë më të larta, për shkak vrasja e Ivanoviqit mund të çojë në pasoja të rënda për marrëdhëniet mes Serbisë dhe Kosovës, por se rasti duhej të zgjidhet, pavarësisht nga tradita e krimeve të paqarta në “Veriun e egër”.
Si të zhduken miliona euro?
Autoritetet e Prishtinës dhe të Beogradit tani kanë mundësinë për të bashkëpunuar në këtë rast, për të treguar nëse ata me të vërtetë kujdesen për dialogun e tyre dhe vendosjen e marrëdhënieve pak a shumë normale, fqinjësore. Duke pasur parasysh se nuk ka dialog mes Beogradit dhe Prishtinës dhe përderisa nuk ka presion nga bashkësia ndërkombëtare, është vështirë të ketë bashkëpunim normal. Veçanërisht pasi që delegacioni serb, sapo mbërriti lajmi për vrasjen e Ivanoviqit, u tërhoq me nxitin nga negociatat
Edhe nëse vrasësit e Oliver Ivanoviqit do të gjenden dhe do të sillen para drejtësisë, do të jetë e vështirë të ndryshohet atmosfera në veri të Kosovës, që çoi në vrasjen e tij. Zona gri, ku avullojnë miliona euro, ku dialogu politik po nxitet me bomba, mund të shërbejë gjithmonë si një politikë financiare për muskujt patriotikë, dhe kjo është thjesht një karrem i artë për çdo pushtet në Serbi që është i prirur për tollovi. Por, tani për tani nuk ka asnjë autoritet tjetër në horizont.
Ka shumë interesa politike dhe financiare të ndërlidhura në veri. Derisa të fillojë të goditet ajo nyje, veriu i Kosovës do të mbetet një zonë ku forma të ndryshme të dhunës do të jenë gjithmonë të mundshme e të pranishme, duke filluar nga kërcënimet, duke vendosur bomba nën makina, duke kërcënura redaksi dhe vrasje për motive politike.
( Ky shkrim është publikuar në gjuhën serbe, në Al-Xhazira, më 17. 1. 2018. Përktheu RKL)
