Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Në mëngjesin e 1 janarit të vitit 1971, në familjen e ndershme të Rexhep dhe Xhevahire Ramajt në fshatin Reqan të Therandës, erdhi në jetë fëmija i tyre i parë – Xhemajl Ramaj. Me lindjen e tij, familja u mbush me gëzim, me shpresë, e mbi të gjitha me ndjenjën e përgjegjësisë për një të ardhme më të mirë. Ishte koha e vështirë e Kosovës nën regjimin jugosllav, kur çdo ditë duhej luftuar për bukën e gojës dhe për dinjitetin njerëzor. Por, përkundër sfidave të shumta, familja Ramaj e mbante gjallë frymën e punës, të besimit dhe të përkushtimit për arsim, si rruga më e sigurt drejt lirisë shpirtërore dhe kombëtare.
Qysh fëmijë, Xhemajli u rrit në një mjedis ku përziheshin lodhja e përditshme e jetës fshatare me ëndrrat e mëdha për dije e përparim. Ai ndihmonte babanë në punët e tokës, por njëkohësisht ushqente dashurinë për librin dhe dijen. Kjo përzierje e disiplinës dhe e urtësisë do ta përgatiste për rrugën e vështirë që do të ndiqte më vonë.
Në vitin 1978, Xhemajli hyri për herë të parë në bankat e shkollës fillore. Ishte nxënës i dalluar, me nota të shkëlqyera dhe me sjellje shembullore. Mësuesit e kujtonin si djalë të qetë, me mendje të kthjellët dhe me një ndjenjë të fortë drejtësie. Shkollimin tetëvjeçar e përfundoi më 26 qershor 1985, duke lënë pas një shembull që frymëzonte moshatarët e tij.
Pas mbarimit të shkollës fillore, Xhemajli vazhdoi gjimnazin “Jeta e Re” në Therandë. Ishin vitet më të errëta për Kosovën – demonstratat, dhuna policore, ndalimi i flamurit kombëtar dhe mbyllja e institucioneve shqiptare. Pikërisht në këtë atmosferë frike, në korridoret e gjimnazit, u ndezë tek të rinjtë një zjarr rebelimi dhe vetëdijeje kombëtare. Mësues të guximshëm, me shpirt patriotik, mbillnin tek nxënësit ndjenjën e dinjitetit, të rezistencës dhe të dashurisë për atdheun.
Xhemajli, njëri prej më të dalluarve të brezit të tij, u bë pjesë e këtij gjallërimi shpirtëror.
Në një akt simbolik e të guximshëm, ai bashkë me disa shokë të gjimnazit grisën flamujt e Jugosllavisë dhe Serbisë në oborrin e shkollës. Ishte një gjest që në kushte normale do të kushtonte burg ose përndjekje, por atëherë u mbrojtën nga mësuesit që e kuptonin se brenda atyre nxënësve po rritej brezi i ardhshëm i çlirimit.
Në vitin 1990, Xhemajli përfundoi shkollën e mesme. Kishte kaluar katër vite të mbushura me demonstrata, me frikë, me përndjekje – por edhe me besim në një të nesërme të lirë. Ai ishte tashmë i formuar shpirtërisht dhe politikisht. Në po atë vit, u regjistrua në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Prishtinë, për të ndjekur ëndrrën e dijes, përkrah kushëririt të tij, Bashkimit, që ndoqi studimet në Fakultetin Juridik.
Prishtina e viteve ’90 nuk ishte vetëm kryeqytet universitar – ishte vatra e rezistencës kombëtare. Protestat e studentëve, trysnia policore, rëniet heroike e bënë atmosferën shpërthyese. Një nga ngjarjet që e tronditi më thellë Xhemajlin ishte rënia e Mustafë Veselajt, bashkëfshatarit të tij, më 28 mars 1989, gjatë demonstratave në Prishtinë. Vrasja e tij e ktheu revoltën në betim. Në ndërgjegjen e Xhemajl Ramajt, ideali për liri mori trajtën e detyrës.
Po ashtu, rezistenca e armatosur e Afrim Zhitisë dhe Fahri Fazliut, më 2 nëntor 1989 në Prishtinë, i vulosi bindjet e tij. Heroizmi i tyre e bëri të qartë se rruga e lirisë do të kalonte përmes flijimit. Ata u bënë frymëzimi i brezit të Xhemajl Ramajt, që tashmë e kishte të qartë se historia nuk mund të ndryshohej me heshtje.
Kur shteti serb filloi mobilizimin e të rinjve shqiptarë në Armatën Jugosllave, për t’i përdorur si “mish për topa” në luftërat e Kroacisë e Bosnjës, Xhemajli, si shumë të rinj të tjerë, refuzoi. Ai nuk pranoi të shërbente një ushtri që po vrite shqiptarë dhe po shkatërronte ëndrrat e lirisë.
Ky refuzim e vuri në shënjestër të policisë serbe. Një ditë, forcat e armatosura serbe trokitën në derën e shtëpisë Ramaj në Reqan, për ta marrë me dhunë. Por Xhemajli tashmë kishte zgjedhur rrugën e tij – jo rrugën e nënshtrimit, por atë të rezistencës.
Pas kësaj, ai u fsheh për një kohë, duke ruajtur lidhjet me shokët që po përgatiteshin për organizimin e qëndresës së armatosur. Ishte periudha e lindjes së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që për shumë të rinj, përfshirë edhe Xhemajl Ramajn, përfaqësonte mishërimin e ëndrrës shekullore për liri.
Me fillimin e luftës së hapur, Xhemajli u rreshtua në radhët e UÇK-së në Brigadën 123, pjesë e Batalionit të Budakovës, që përfshinte zonën nga Maqiteva, Vraniqi e Bukoshi, deri në drejtim të Nerodimes. Ishte një nga njësitë më të organizuara dhe më të goditura nga ofensivat serbe të vitit 1999.
Ofensiva e pranverës së atij viti ishte një nga më të përgjakshmet. Forcat serbe, të përbëra nga njësi policore, ushtarake dhe paramilitare, kryen masakra mizore në shumë fshatra të Therandës: në Terrnje, Sopi, Budakovë, e më gjerë. Fshatrat u dogjën, popullsia u dëbua, por UÇK-ja nuk u dorëzua.
Në çdo pikë rezistence, Xhemajl Ramaj ishte aty – i qetë, i vendosur, me armë në dorë dhe me zemër të mbushur me besim. Luftonte me bindjen se çdo hap, çdo ditë, çdo frymë kishte kuptim vetëm nëse sillte lirinë e Kosovës.
Ishte mëngjesi i hershëm i 2 qershorit 1999. Ajri mbante erën e barutit dhe të shiut. Ndërsa avionët e NATO-s vazhdonin bombardimet ajrore kundër caqeve serbe, në terren, forcat serbe ndërmorën një ofensivë të befasishme kundër njësive të Batalionit II të Brigadës 123, në zonën e Bukoshit, Vraniqit dhe Buzhalës.
Nga Mushtishti e deri në Budakovë, serbët sulmuan në disa drejtime njëherësh. Ishte një përpjekje e dëshpëruar për t’i dhënë “grushtin e fundit” rezistencës shqiptare, para se të kapitullonin.
Skuadra e Xhemajl Ramajt u pozicionua në vijën e Reqanit, përballë një armiku shumë më të madh në numër dhe në armë. Luftimet ishin të ashpra, të pabarabarta, të përgjakshme. Në përpjekje për të zënë një pozicion më të favorshëm, një snajper serb e goditi Xhemajlin rëndë. Shokët e tij u përpoqën ta shpëtonin, por plaga ishte fatale. Ai ra në fushën e betejës, me armën në dorë, duke mbetur përgjithmonë në kujtesën e kombit si një prej bijve që nuk u trembën nga vdekja.
Rënia e tij, vetëm pak ditë para çlirimit të Kosovës, ishte një humbje e madhe për familjen, për shokët dhe për gjithë Therandën. Por, siç ndodh me të gjithë dëshmorët, Xhemajl Ramaj nuk iku – ai u bë pjesë e pavdekësisë së kombit.
Më 18 shtator 1999, trupi i dëshmorit Xhemajl (Rexhep) Ramaj u zhvarros nga një varrezë masive. Një ditë më vonë, më 19 shtator 1999, ai u varros me nderime të larta ushtarake e kombëtare në Parkun e Lirisë në Therandë, përkrah shokëve të tij të armëve.
Pas dy dekadash, në 28 nëntor 2019, në ditën e flamurit kombëtar, sakrifica dhe heroizmi i tij u kurorëzuan me titullin më të lartë shtetëror – “Hero i Kosovës”, si dëshmi e përjetshme e kontributit dhe flijimit të tij për lirinë dhe pavarësinë e atdheut.
Sot, emri i Xhemajl (Rexhep) Ramajt përmendet me nderim në çdo përvjetor të lirisë. Ai përfaqëson brezin që u rrit nën dhunë, por nuk u gjunjëzua; brezin që zgjodhi pushkën përballë robërisë. Në jetën e tij, të shkurtër por të plotë, u përmbush një mision i madh – misioni i njeriut që e kupton se liria nuk dhurohet, por fitohet.
Në familjen Ramaj, në shtëpinë që dikur përndiqej, sot valëvitet flamuri kombëtar. Ai flamur që dikur Xhemajli e ngriti fshehurazi në oborrin e shkollës, sot valon lirshëm për gjithë Kosovën. Dhe në çdo valë të tij gjendet shpirti i një djali të ri nga Reqani, që nuk pranoi as frikën, as robërinë, por e përqafoi pavdekësinë.
Xhemajl Ramaj ishte i martuar me Shukrie Selmanajn nga Greikoci i Therandës. Martesa e tyre, e mbushur me dashuri, mirëkuptim dhe respekt të ndërsjellë, zgjati vetëm katër vite, të cilat ai i jetoi me përkushtim si bashkëshort dhe si atdhetar. Nga kjo martesë, Xhemajli la pas trashëgimtaren e tij të vetme, Arjonën, e cila sot bart me krenari emrin dhe kujtimin e të atit, dëshmorit të kombit, që jetën e tij ia dhuroi lirisë së Kosovës.
