Fatmir Makolli: Amerika dhe Kina për kanalin ujor Danub-Preshevë-Selanik

Fatmir Makolli: Amerika dhe Kina për kanalin ujor Danub-Preshevë-Selanik

Zbatimi i projektit, i cili do të kontribuonte në integrimin e lumenjve në mes vendeve evropiane, u diskutua në Kinë nga Presidenti i Këshillit Kombëtar të Serbisë për Koordinimin me Rusinë dhe Kinën ish presidenti serb Tomislav Nikoliç. Me pëlqimin dhe bashkëpunimin e Beogradit, Shkupit dhe Athinës, dhe me mbështetjen e Kinës si palë e interesuar ,. realizimi i kanalit Danub-Morava-Vardar-Egje është i mundur – i tha ish presidenti serb Tomislav Nikoliç në Pekin sic raporton gazeta beogradase Mondo.rs.

Kanali që do të krijonte korridorin ujor nga Selaniku drejt Danubit ishte një “temë e madhe” në publikun serb në fund të vitit 2012 dhe në fillim të vitit 2013, dhe ideja e promovuar nga Ministri i atëhershëm i Minierave Milano Baçeviç u sfidua si megaloman dhe utopik. Sidoqoftë, sipas disa vlerësimeve paraprake të bëra nga ndërmarrjet kineze të interesuara për projektin, ideja është e realizueshme dhe me kosto efektive, megjithëse do të kushtonte rreth 12 miliardë euro. Qeveria Kineze e interesuar te hapte rrugën alternative për rikrijimin e rrugëve të reja transportuese nga Mesdheu në portet veriore të Europës duke tejkaluar rrugdaljen e Gjibraltarit , publikon projektin e ri “Rruga e re e Mëndafshit” , një orientim ri strategjik, gjeopolitikë dhe ekonomik për shekullin 21 . Sipas saj, Kina do të investonte miliarda euro në rregullimin e infrastrukturave të reja transportuese në Europe dhe Azi. Hapja e kanalit ujor në Luginen e Presheves , rimodelimi i lumenjeve Morava dhe Vardar do te hapte rrugen e re ujore per mallrat kineze nga Porti tashme i bler nga Kina , porti i Selanikut drejt Danubit dhe Europes qendrore.

Inxhineret kinez ne vitin 2013 kishin sbarkuar ne Serbi dhe Maqedonin Veriore duke kryer me saktesi studimet e terrenit dhe fizibilitetin e zonave te Moraves dhe Lugines se Presheves. Gezhouba Group, nje korporat e madhe Kineze morri persiper realizimin e projektit pas marreveshjes serbo kineze te vitit 2013 . Nderhyrja e Kines ne vendet e Ballkanit perendimor , trazoi zerat ne Uashington duke ngritur friken e nje prezence gjithnje e me te madhe te Kines ne shtetet qe shihen si aleate apo potencialisht aleate te SHBA dhe NATO-se. Qeveria amerikane , nepermjet think-tankve te vete ( instituteve qe krijojne opinionet publike) publikoi tre dokumente sekrete , me te cilat shpalosi autoresine amerikane te projektit te hapjes se kanalit ujor nepermes Lugines se Presheves.Në dokumentin e botuar në vitin 1926 me titull “The Danube-Aegean Waterway Project” dokumentohet se si Qeveria amerikane kishte marrë një raport zyrtar nga Konsullata amerikane ne Konstantinopol me datë 7 Qershor,1909 lidhur me projektin . Qeveria amerikane përdori influencen duke kërkuar nga Asociacioni Amerikan i Inxhinerisë Civile të projektonte kanalin dhe ofronte mbështetjen financiare si këmbim të një koncensioni afatgjat nga Serbia dhe Perandoria Osmane ( e cila ende mbante atëbotë zonen e Luginës së Preshevës, Maqedonisë dhe Greqisë.

Kërkesa për koncesionin afatgjat për gjithë zonën ku do të hapej projekti u parashtrua zyrtarisht Qeverisë serbe e cila pranoi të drejtën e koncensionit duke konfirmuar nëpërmjet dy Ministrive , asaj të Ekonomisë dhe shefit të Departamentit në Ministrin e Punëve të Jashtme Vladislav Saviq me datën 8 Qershor 1909. Asociacioni Amerikan i Inxhinerisë Civile, sipas dokumenteve, kishte fituar projektin dhe kishte kryer dëmshpërblimin për të gjitha harxhimet që ishin bërë nga serbët për studimin e projekit. Koncensioni që mori SHBA për një projekt shum të madh dhe me pesh të cmueshme gjeopolitike irritoi Carin Rus . Rusia kishte mbetur jasht dhe Perandoria e atëhershme Ruse nuk mundi ta kapërdinte kaq leht “tradhtinë” nga Mbretëria Serbe. 4 vite pasi SHBA mori koncesnionin me 17 Janar ,1913 , Rusia bëhet hiseqare në projekt duke komplikuar edhe me shumë realizimin e tij. Presionet Ruse, fuqia e dobët diplomatike e SHBA-së në atë kohë bindën Qeverinë amerikane të nënshkruante në Shën Peterburg me zyrtar Rus , marrëveshjen për konstruktimin e përbashkët të Kanalit ujor Danub-Deti Egje. Kina e cila u mundua ta kapitalizoi në vitin 2013 kur korporata më e madhe kineze “Gezhouba” bëri projektin dhe studimet e fizibilitetit si këmbim të drejtën e koncesionit 30 vjeçar- sic raporton gazeta Dnevnik nga Shkupi, Qeveria Kineze zyrtarizon ofertën dhe kërkon rritjen e bashkpunimit të tre shteteve Serbisë, Maqedonisë Veriore dhe Greqisë për rregullimin e klimës politike për fillimin e realizimit të projektit. Kembengulesia kineze dhe e drejta historike amerikane sinjalizojnë një “përballje të re të pazakontë ekonomike “ mes Uashingtonit dhe Pekinit në zemër të Ballkanit. Lufta globale ekonomike mes Amerikës dhe Kinës nuk involvon Ballkanin nga periferia drejt epiqendrës së kësaj përballjeje.

Kontrolloni gjithashtu

Arbanë Qeriqi-Gashi: Fetnete Ramosaj, një personalitet me një kompleksitet të paepur intelektual, shoqëror dhe kombëtar

Arbanë Qeriqi-Gashi: Fetnete Ramosaj, një personalitet me një kompleksitet të paepur intelektual, shoqëror dhe kombëtar

F- etnete Ramosaj, një personalitet me një kompleksitet të paepur intelektual, shoqëror dhe kombëtar, është një …