Fitim Selimi: VETERANË DHE DEZERTORË

Veterani nuk është thjesht dikush që ka qenë pjesë e një projekti madhor kombëtar. Statusi i tij lidhet ngushtë me vazhdimësinë e pjesëmarrjes, deri në përmbushjen e misionit. Një largim i arsyetuar, që nuk bie ndesh me thelbin e projektit, nuk e cenon këtë status. Por, kur dikush e braktis projektin në thelb, duke mohuar ose refuzuar elementet që e bëjnë atë të vlefshëm, ai vetë e humb përkatësinë dhe, rrjedhimisht, edhe statusin e veteranit.

Përkatësia në UÇK, për shembull, nuk matet vetëm me pushkën në front, por edhe me veprimin politik, diplomatik e institucional që lidhej me projektin e saj. Të veproje në Zyrën e UÇK-së – të ngritur me kërkesën e saj, e cila kishte obligimin të themelonte një Asamble Kombëtare nën udhëheqjen e Adem Demaçit – ishte akt i qartë përkatësie në administratën civile të saj. Por, të mbyllësh këtë zyrë me arsyetimin e mospajtimit me bartësit e përgjegjësisë për vazhdimin diplomatik e luftarak të projektit, nuk është më një qëndrim i thjeshtë: është braktisje, pra mohim i statusit.

…. e dezertimi?

Nga ana tjetër, dezertimi mbetet një nocion më i ndërlikuar. Në një luftë tërësisht vullnetare, ku pjesëmarrja nuk ishte e imponuar me ligj, por e lidhur vetëm përmes të vetmit akt formal- betimit, kufiri midis dezertimit dhe tërheqjes së thjeshtë bëhet i paqartë. Ligjërisht, është e vështirë të sanksionohet. Por moralisht, dilema është më e mprehtë: a ka të drejtë dikush të braktisë projektin kombëtar në mes të rrugës, kur e gjithë sakrifica kombëtare varet nga çdo dorë, nga çdo orë kontributi?

E vërteta është se projekti i lirisë së Kosovës është aq madhor, sa çdo hap, çdo orë dhe çdo akt që kontribuoi në të, meriton mirënjohje. Por po aq e vërtetë është se braktisja e tij, për shkak të mosmarrëveshjeve personale ose dobësive individuale, mbetet një njollë e pashlyeshme për ata që e bënë.