Në Kosovën e pasluftës, ku drejtësia sociale pret ende të marrë formë të vërtetë, ekziston një kategori e gjerë e qytetarëve që mbartin barrën e padrejtësive të së kaluarës dhe të tashmes njëkohësisht. Këta janë pensionistët e diskriminuar të Republikës së Kosovës. Sipas të dhënave të vitit 2024, mbi 140 mijë pensionistë marrin një pension mizerabël prej 120 eurosh në muaj, një shumë që nuk mjafton as për të mbuluar nevojat bazike të jetesës. Kjo nuk është vetëm shifër statistikore; është një akt i heshtur dhune ekonomike dhe sociale, një përjashtim i qëllimshëm nga sistemi i dinjitetit qytetar. Kjo gjendje rrjedh nga zbatimi mekanik dhe jokritik i Ligjit të ish-Autonomisë dhe ish-Jugosllavisë për Skemat Pensionale, i cili parasheh përfitime të plota vetëm për ata që kanë pasur të paktën 15 vite kontribute. Por çfarë ndodhi me qindra mijëra qytetarë që u dëbuan nga puna gjatë viteve të ’90-ta, si pasojë e spastrimit politik, diskriminimit etnik dhe mbylljes së institucioneve nga regjimi serb? Ata u lanë jashtë sistemit, sikur të mos kishin ekzistuar kurrë. Në të njëjtin vend, një grup tjetër prej 48 mijë pensionistësh marrin pensione më të larta, nga 220 deri në 360 euro, për shkak se kanë mundur të plotësojnë kushtet e parashikuara nga ligji. Ky dallim jo vetëm që thellon pabarazinë, por e bën edhe më të dukshme mungesën e vullnetit politik për të rregulluar një padrejtësi historike. Kjo padrejtësi nuk është thjesht rezultat i trashëgimisë së së kaluarës , por ajo është përforcuar nga qeveritë e pasluftës, të cilat, në vend se të hartonin një ligj të ri, gjithëpërfshirës dhe dinjitoz, zgjodhën rrugën e neglizhencës dhe të heshtjes. Partitë politike, të zëshme për gjithçka tjetër gjatë fushatave, nuk flasin fare për “Armatën e pensionistëve të diskriminuar”, duke lënë të kuptohet se kjo kategori nuk ka më as zë, as peshë elektorale duke harruar se janë në pyetje nja 200 mijë vota që i jep kjo tategori e shoqërisë! Një pjesë e fajit bie edhe mbi vetë pensionistët dhe shoqatat që i përfaqësojnë, të cilët kanë rënë në një gjumë të thellë, të painteresuar për fatin e tyre dhe të bashkëmoshatarëve të tyre. Heshtja e tyre po përdoret si alibi nga institucionet për të mos vepruar. Por heshtja, në këtë rast, nuk është thjesht mungesë reagimi, është një formë pajtimi me padrejtësinë. Kjo situatë kërkon zgjim qytetar dhe reagim kolektiv. Kërkon që zëri i pensionistëve të dëgjohet jo vetëm si një klithmë për ndihmë, por si një kërkesë legjitime për drejtësi. Kërkon që politika të kuptojë se dinjiteti i një shoqërie matet edhe me mënyrën se si kujdeset për më të moshuarit e saj. Në një shtet që aspiron të jetë demokratik dhe evropian, është e papranueshme që një kategori kaq e madhe qytetarësh të jetojë në varfëri të skajshme për shkak të një ligji që nuk njeh realitetin e historisë së tyre. Kosova ka nevojë për një reformë të thellë të sistemit pensional, një reformë që nuk bazohet vetëm në shifra, por në drejtësi, barazi dhe dinjitet njerëzor. Nëse nuk e bëjmë tani, kur? Dhe nëse nuk flasim për këtë padrejtësi, kush do ta bëjë?
