Adil Fetahu

Adil Fetahu: DISA NGA KRYEMINISTRAT (SADRIAZEMËT) E PERANDORISË OSMANE

Nga analiza që i kam bërë regjistrit të plotë të emërave të kryeministrave (sadriazemëve, apo vezirave të mëdhenjë), siç iu kanë thenë), dhe kohës së tyre të qëndrimit në krye të qeverisë së   Perandorisë Osmane, gjatë 602  së ekzisitimit të asaj Perandorie 602 vjetë (1320-1922),- ndër hollësi të tjera, kam konstatuar se:

a)për 602 vjet, janë ndërruar 287 kryevezirë (kryeministra), që do të thotë se mesatarja e qëndrimit në postin e kryeministrit i bie më pak se dy vjet;

  1. b) në shekullin e XIV (1320 – 1400), qeveritë kanë qenë më stabile; prej vitit 1320 deri më 1406, kanë qenë gjithsejt 6 kryevezirë, të gjithë të kombësisë turke. Më së gjati, 23 vjet pa ndërprerë në postin e kryevezirit ka qëndruarÇandarli Halil Hajredin-pasha (prej 1364 – 1387); pas tij vjen Çandarli Ali-pasha, që ka qëndruar kryevezir 19 vjet (1387 – 1406); Nisamedin Ahmet-pasha 17 vjet (1331-1348; Sinadin Fakih Ahmt-pasha 15 vjet 9149-1364. Deri në vitin 1514, nuk janë evidentuar me data mbajtja e posteve; kjo ka filluar pej 18.12.1514 e deri në fundin e

Perandorisë.

  1. c) Në shekullin XV, një shqiptar, Daut-pasha ka qenë kryevezir 15 vjet pa ndërprerë (1482- 1497).

ç) Një shqiptar tjetër, Koxha Sinan-pasha, pesë here e ka marrë postin e kryevezirit: 7 gusht 1580 deri më 6 dhjetor 1582; 3 prill 1589 deri më 1 gusht 1591; 28 janar 1593 deri më 16 shkurt 1595; 7 korrik 1595 deri më 19 nëntor 1595 dhe 1 dhjetor 195 deri më 3 prill 1596, kur ka vdekur në postin e kryevezirit.

d)Edhe një kryevezir tjetër shqipar, nga Familja e madhe e Qyprilijëve, Qyprili Fazil Ahmet-pasha ka qënë kryevezir në kohën prej 31.X.1661 deri më 19.X.1676,dmth. 15 vjet (pa 12 ditë).

  1. dh) Po edhe një shqiptar, Zurnazi Mustafa-pasha, ka qenë vetëm 1 ditë kryeministër (më 5 mars 1556, veçse aspak më me fat nuk ka qenë turku Ahmet Vefik-pasha, i cili ka qëndruarplot 2 ditë nëpozitën ekryeministrit (1 3 dhjetor 1882), e pastaj iu pre koka, për shkak të luftës me Greqinë!. Përndrryshe, mandate të shkurta në postin e kryevezirit kanë pasur edhe shumë të tjerë,si Kara Mustafa-pasha (turk), gjithsejt 5 ditë (16-21 shtator 1647; Gazi Deli Husejn-pasha (turk) 6 ditë (28.

ç) Qeveritë më jostabile të Perandorisë kanë qenë gjatë vitit 1878, kur janë ndërruar 6 kryevezirë; në vitin 1622 janë ndërruar 5 kryevezirë.

Kontrolloni gjithashtu

Demostratat e vitit 1981

Prof. dr. Sabit Syla & Prof. dr. Hamit Kaba: DOKUMENTE BRITANIKE PËR DEMONSTRAT E VITIT 1981 NË KOSOVË – II

 -10- Konfidenciale E. Montgomery  Ambasada britanike Departamenti Sovjetik dhe i Evropës Lindore                                                         Beograd Zyra e …