Fejton

Duhet theksuar se në takimin historik të mbajtur në malet e Senjakut, përveç çështjeve organizative dhe strukturore të Divizionit të Ibrit, një vend të veçantë zuri edhe diskutimi për mbijetesën gjatë dimrit — një dimër që për ilegalët shqiptarë nuk ishte thjesht stinë, por një provë e vërtetë e qëndrueshmërisë …

Atdhetari shaljan Ukshin Kovaçica lindi në vitin 1904, në fshatin Kovaçicë të Shalës së Bajgorës – një trevë që historia shqiptare e njeh si vatër të pashuar të qëndresës. Në këtë krahinë, ku malet ngritën kështjellë e nderi, popullsia e Mitrovicës dhe e rrethinës ka mbajtur barrën më të rëndë …

Sipas dëshmive që sjell studiuesi dhe hulumtuesi Adem Ademi në shënimet e tij të publikuara në rrjetin social Facebook, një ndër njerëzit që luajti një rol vendimtar në mbrojtjen dhe strehimin e Aziz Zhilivodës ishte Kajtaz Koca nga fshati Polac. Ky emër del në pah si shembull i rrallë i …

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, lëvizja ilegale shqiptare u përball me një periudhë të errët përndjekjesh dhe represioni, që e detyroi të strehohej fshehurazi brenda vendit apo të emigronte jashtë kufijve të Kosovës. Pushteti i ri, i vendosur mbi bazat e ideologjisë komuniste jugosllave, shpalli një fushatë të …

Bunkerët e ilegales shqiptare në Kosovë nuk ishin fryt i ndërtimit të rastësishëm apo spontan, por rezultat i një planifikimi të menduar mirë, ku çdo vendndodhje zgjidhej me kujdes për të përmbushur disa kritere thelbësore: sigurinë, fshehtësinë dhe mundësinë për zhvillimin e veprimtarive ilegale pa u zbuluar lehtësisht nga organet …

Menjëherë pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, kur Kosova u shpall zyrtarisht si pjesë e Federatës Jugosllave, realiteti politik që pasoi solli një valë të thellë zhgënjimi ndër shqiptarët atdhetar. Vendimet arbitrare të fuqive fituese dhe ripërcaktimi i kufijve pa vullnetin e popullit shqiptarë krijuan një ndjenjë të hidhur …

Në Fjalorin e Gjuhës Shqipe, termi “bunker” përkufizohet si një ndërtim i fortifikuar prej betoni, i projektuar dhe ndërtuar për mbrojtje ushtarake. Në kuptimin e tij standard, ai shërben zakonisht si strehim gjatë luftërave ose si mbrojtje nga sulmet e armikut. Ky është një përkufizim i ngushtë, teknik dhe neutral, …

Asnjëherë në jetën e tij në ilegalitet nuk kishte ndodhur që Aziz Zhilivoda të kërkonte strehim dhe t’i mbyllej dera. Ky fakt flet shumë për karakterin e tij, por edhe për shpirtin e atyre që e mbështetën. Në këtë varg të gjatë burrash të besës, një figurë e përulur por …

Gjatë gjithë viteve të ilegalitetit, ku çdo hap i gabuar mund të kushtonte jetë, Azizi e gjente sigurinë më të madhe te dhëndri i tij, Ajet Breznica nga fshati Breznicë. Shtëpia e Ajetit ishte bërë një nga strehët më të besueshme për të, një vend ku rreziku dukej se tërhiqej …

Ibish Balia- Dervisholli Në rrjetin e gjerë të jatakëve që mbështetën me guxim dhe besë veprimtarinë ilegale të Aziz Zhilivodës, një figurë e veçantë qëndron edhe Ibish Balia – i njohur nga vendaësit si Dervisholli – nga fshati Gradicë. Ibishi nuk ishte një njeri i zakonshëm; ai ishte i formuar …

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, realiteti politik dhe shoqëror në Kosovë mori një kthesë të ashpër, e cila për shumë luftëtarë të bashkimit kombëtar nënkuptonte jo liri, por një formë të re robërie. Ideali për çlirim dhe bashkim kombëtar, që kishte frymëzuar breza të tërë gjatë luftës, u …

Aziz Zhilivoda, i regjistruar zyrtarisht me emrin Aziz Krasniqi, lindi në vitin 1914 në fshatin Zhilivodë, një vatër e njohur ndër breza për shpirtin e pathyeshëm të banorëve të saj. Ky fshat, i vendosur në një mjedis ku historia shpesh ka lëvizur me intensitet të ashpër, ka qenë prej kohësh …

Ndaj jatakëve, si pjesë e atij rrjeti të heshtur të solidaritetit kombëtar, u zhvilluan një numër i madh procesesh gjyqësore, të cilat në thelb shërbenin si pretekst i përshtatshëm për të mbushur burgjet me shqiptarë. Këto gjyqe nuk ishin gjithmonë të mbështetura në prova të besueshme apo fakte të qëndrueshme, …

Sipas aktgjykimit të datës 11 maj 1948 të Gjykatës së Qarkut në Gjilan, një nga të dënuarit ishte edhe Shaban Adem Kurteshi, bujk nga fshati Vërban. I lindur në vitin 1885 nga babai Adem dhe nëna Zarife, e lindur Hakija, Shabani ishte i martuar dhe baba i tre fëmijëve. Ai …

Viti 1948 shënoi një zhvillim interesant në strategjinë e organeve gjyqësore jugosllave. Në këtë periudhë, Gjykata Supreme Jugosllave kishte nisur një fushatë inspektimesh nëpër gjykatat e qarqeve, me qëllim monitorimin e “efikasitetit” të punës në terren. Të vetëdijshme për këtë vëzhgim të afërt, gjykatat vendore filluan të aplikonin një taktikë …

Më 18 mars 1948, para trupës gjykuese të Gjykatës së Qarkut në Gjilan u zhvillua një tjetër seancë gjyqësore në vargun e gjatë të proceseve politike të asaj periudhe. Në bankën e të akuzuarve u paraqitën dy burra nga fshatra të ndryshme të Anamoravës, të cilët deri në atë kohë …